Ασκληπιεία, «εγκοίμηση» και ονειρο-υποβολή!

Ασφαλώς απ' την όλη παρουσίαση του θέματος,

 φαίνεται να λείπει η ισχυρή απόδειξη,

 πως η ονειρο-υποβολή, που στην υπόθεση μας παίζει 

τον βασικό ρόλο, είναι τελικά εφικτή. 

Και όμως, η ικανοποιητική απόδειξη που αναζητούμε, 

υπήρχε και μάλιστα εξαιρετικά διαδεδομένη 

στον αρχαίο κόσμο.

 Συγκεκριμένα η ονειρο-υποβολή, ήταν όχι μόνο

 μέσα στις λειτουργικές δυνατότητες 

των ελληνικών ασκληπιείων, 

αλλά και καθημερινή πρακτική 

που ονόμαζαν «εγκοίμηση».  

Τα ασκληπιεία πρωτοεμφανίζονται τον 5ο π.Χ. αιώνα 

και εξαπλώνονται παντού, χωρίς να παύσουν

 να είναι δημοφιλή, μέχρι το τέλος του αρχαίου κόσμου. 

Δεν υπήρχε σχεδόν ελληνική πόλη, που να μην είχε 

το δικό της Ασκληπιείο.

 Τα πιο γνωστά ήταν των Τρίκαλων, της Επιδαύρου,

 της Τιτάνης, των Αθηνών, της Κω, της Λισσού,

 της Λεβήνος, της Κυρήνης και πολλά άλλα.

Το εγκοιμητήριο ήταν ο ιδιαίτερος ιερός χώρος, 

όπου ο πάσχων με πιστή στην θεραπευτική δύναμη 

του θεού Ασκληπιού έπρεπε να κοιμηθεί. 

Κατά την εγκοίμηση γινόταν η θαυματουργική

 "επιφάνεια" του θεού, όπου ο "κοιμώμενος"

δεχόταν αποκαλυπτικό όνειρο, 

κυρίως για θεραπευτικούς σκοπούς!

Με διάφορους τρόπους ο "θεός", εμφανιζόταν

 στο όνειρο του ασθενή, και του έδειχνε τον τρόπο 

και το είδος θεραπείας που έπρεπε να ακολουθήσει.

 Το πρωί ο άρρωστος έλεγε το όνειρο στους ιερείς, 

και αυτοί το εξηγούσαν κατευθύνοντάς τον 

στην αγωγή που έπρεπε να ακολουθήσει. 

Το πανέξυπνο αυτό μίγμα θεολογίας και επιστήμης

 είναι απολύτως εξηγήσιμο, αν αντιληφτούμε 

τα σημαντικά του πλεονεκτήματα, μια και κανένας

 ασθενής δεν θα μπορούσε να κατηγορήσει έναν θεό 

σε περίπτωση αποτυχίας… ενώ θα κυνηγούσε αμείλικτα

 τον οποιονδήποτε γιατρό, φορτώνοντάς του 

την ευθύνη της αποτυχημένης θεραπείας του! 

Και μόνο απ' το γεγονός, ότι τα όνειρα του "θεού", 

έπρεπε κάθε φορά να είναι ανάλογα με την πάθηση 

του ασθενούς, συμπεραίνουμε μάλλον εκ του ασφαλούς, 

ότι τα όνειρα αυτά ήταν έντεχνες ονειρο-υποβολές

 των ιερέων του Ασκληπιού!

Είχαν όμως στα ασκληπιεία τις γνώσεις

 και τις κατάλληλες χαλαρωτικές ουσίες για κάτι τέτοιο; 

Για να απαντήσουμε στην σημαντικού αυτή ερώτηση, 

πρέπει να θυμηθούμε ότι η ιδία η φαρμακολογία 

έχει επίσημη αφετηρία της τα ελληνικά ασκληπιεία. 

Οι ουσίες και τα χαλαρωτικά αφεψήματα βοτάνων 

που έπιναν υποχρεωτικά πριν απ' την εγκοίμιση, 

μπορούσαν άνετα να είναι και η αφορμή του δεκτικού

 στις ονειρο-υποβολές ύπνου. 

Αυτές οι ισχυρές εκστασιογόνες ουσίες

 (μανδραγορας, ερυσιβώδης όλυρα κ.λ.π.) 

που αποτελούσαν το οπλοστάσιο της μυστηριακής

 λατρείας, (π.χ. ελευσίνια μυστήρια-κυκεώνας) 

αλλά και της αρχαίας φαρμακολογίας,

 ήταν πασίγνωστες στους μυημένους ιερείς, 

και στην κατάλληλη δόση, μπορούσαν να φέρουν 

οποιονδήποτε σε ονειρο-δεκτικό λήθαργο! 

Έτσι η μαγεία εμφυτεύοντας τις απαγορεύσεις της 

κατ' ευθείαν στον ανθρώπινο εγκέφαλο, 

μπορούσε πια να αγκιστρωθεί σφιχτά 

πάνω στη ραχοκοκαλιά της ιστορίας.

Φυσικά στα ασκληπιεία η εγκοίμηση 

εξυπηρετούσε μόνο θεραπευτικές εφαρμογές. 

Σε συγκεκριμένα όμως ιερατεία της ανατολής, 

όπως το Ιουδαϊκό, έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι

 οι συγκεκριμένες εφαρμογές είχαν δραματική

 προϊστορία και επέκταση κυρίως στην θεολογική

 χειραγώγηση σημαντικών ανθρώπων, όπως

 του Φαραώ της Αιγύπτου 

(από τον Αβραάμ και τον Ιωσήφ) 

του Ναβουχοδονόσορ (απ' τον Δανιήλ)

 του Ξέρξη (απ' την Αισθήρ). 

Πράγμα που δείχνει ότι οι όνειρο-εμφυτεύσεις

 για κάποιους ήταν πολύτιμο εργαλείο χειραγώγησης 

ισχυρών ανθρώπων της ιστορίας.

  Του Μ. Καλόπουλου

Η γνώση είναι... η καλύτερη εκδίκηση!