Στη Ραψωδία Σ της Ιλιάδας, ο Όμηρος μπαίνει
στο εργαστήρι του ξακουστού για την τέχνη
του Ηφαίστου, περιγράφοντας το θεό την ώρα
της δουλειάς του περιστοιχισμένο από τα εργαλεία,
τις μηχανές και τα έργα του.
Και εκεί στα άδυτα της μυθικής τεχνολογίας
ο ποιητής περιγράφει με τη φαντασία του έργα
θαυμαστά, θαυματουργά, θαύμα να τα βλέπεις.
Θαύμα τόσο με την έννοια του θαυμασμού
που προκαλεί η τελειότητα της κατασκευής τους,
όσο και με την έννοια του υπερφυσικού,
του απραγματοποίητου, της ακατόρθωτης τεχνικής
επιθυμίας, που η ολοκλήρωσή της
αποδίδεται στους Θεούς.
Περιγράφει, λοιπόν, ο Όμηρος τη Θέτιδα,
μητέρα του Αχιλλέα, να εισέρχεται στο εργαστήρι
του φημισμένου οπλουργού για να του ζητήσει
να φτιάξει όπλα για το γιο της, ο οποίος αποφάσισε
να συμμετάσχει στον πόλεμο των Αχαιών.
Σαν φτάνει η Θέτιδα στον Όλυμπο,
βρίσκει τον Ήφαιστο
<<…μες τον ιδρώτα να στριφογυρνά γύρω
από τα φυσερά του γιατί βιαζότανε.
Λίγο πιο κάτω, στην ίδια Ραψωδία,
ο ποιητής περιγράφει τον ‘Ηφαιστο να δουλεύει
με τα φυσερά του.
<<… Πήγε (ο Ήφαιστος) στα φυσερά του,
τα έστρεψε προς την φωτιά και τα πρόσταξε
(τα κέλευσε) ν’ αρχίσουν να δουλεύουν.
Και τα φυσερά, είκοσι όλα μαζί, φυσούσανε
μες στα καμίνια βγάζοντας κάθε λογής δυνατόν αέρα,
άλλοτε γρήγορα σαν να βιαζότανε κι άλλοτε αργά,
όπως ήθελε ο Ήφαιστος κι όπως
το ζήταγε η δουλειά του.
Και μέσα στη φωτιά βάζει αλύγιστο χαλκό
και κασσίτερο και πολύτιμο χρυσό και ασήμι.
Κατόπιν βάζει στη θέση του ένα αμόνι θεόρατο
και παίρνει στο ένα χέρι του σφυρί
και μια μασιά στο άλλο» (Σ468-477).
Αυτή είναι η περιγραφή του Θεϊκού χυτηρίου,
όπου ο χαλκιάς δουλεύει στη φωτιά χαλκό
και κασσίτερο, χρυσό και ασήμι, μέταλλα
δηλαδή με υψηλό σημείο τήξης.
Χρειάζεται γι’ αυτό είκοσι συνολικά φυσερά,
για να ανεβάσει τη θερμοκρασία στο καμίνι,
να πυρώσει και να λιώσει τα μέταλλα..
Ο Ήφαιστος βρίσκεται μόνος του στο εργαστήρι του,
χωρίς βοηθούς, και αρκεί να προστάξει είκοσι μαζί
φυσερά για να αρχίσουν να δουλεύουν.
Κι όχι μόνο αυτό.
Αλλά τα φυσερά αυτορυθμίζονται
και αυξομειώνουν την ταχύτητα λειτουργίας τους
ανάλογα με τις ανάγκες της δουλειάς.
Σύλληψη μεγαλοφυής -Τεχνικό όραμα
ή Εργαστήρι θεϊκό,
που ξεχώριζε από το κοινό εργαστήρι,
χάρη στην τεχνολογία, την εφευρετικότητα,
την πρωτοτυπία
ή μήπως μνήμες από προηγούμενο
πολύ ανεπτυγμένο πολιτισμό
που "έφτασε"
στην εποχή του Ομήρου
από αφηγήσεις και μόνο;
Και ο Ήφαιστος δεν σταματά εκεί.
Πρέπει να φτιάξει μηχανές όμοιες με ζωντανά όντα.
«Είπε κι από τη θέση του αμονιού σηκώθηκε
ο πελώριος όγκος αγκομαχώντας και κουτσαίνοντας.
Και κάτω κινούνταν γρήγορα οι αδύναμες κνήμες του.
Βάζει μακριά από τη φωτιά τα φυσερά του
και όλα τα σύνεργα της δουλειάς του τα συνάζει
σε ένα κιβώτιο από άργυρο φτιαγμένο
και με σφουγγάρι εσφόγγισε
από τα δυο μέρη το πρόσωπο
και τα δυο του χέρια και το γερό του λαιμό
και τα δασύτριχα του στήθη.
Και φόρεσε χιτώνα πάνω του, πήρε και σκήπτρο
χοντρό και βγήκε κουτσαίνοντας από την πόρτα.
Από το πλάι τον κράταγαν χρυσές θεραπαινίδες,
γυναίκες χρυσές, σκλάβες από χρυσό που έμοιαζαν
με ζωντανές κοπέλες.
Μέσα τους είχαν λογικό, είχαν φωνή και δύναμη
και τους αθάνατους θεούς έμαθαν κάθε τέχνη.
Αυτές πλάι στον αφέντη τους βάδιζαν γοργά
και τον υποβάσταζαν.
Κι αυτός με κόπο πλησιάζοντας τη Θέτιδα
πάνω σε θρόνο λαμπρό καθίζει» (Σ410-422).
Τα θαυμαστά επιτεύγματα
του τεχνολόγου θεού ολοκληρώνονται
με την κατασκευή δυο
ανθρωπόμορφων μηχανών, δύο ρομπότ,
που έχουν λογικό ,φωνή και δύναμη και είναι
σε θέση να κουβαλάνε τον κουτσό Ήφαιστο στα χέρια.
Η φαντασία του ποιητή δίνει ζωή στις μηχανές.
Κι αν ο τεχνολόγος Θεός μπορεί να δώσει κίνηση
σε μηχανές, μπορεί να φτιάξει αυτορυθμιζόμενα
συστήματα, τότε γιατί να μην ολοκληρώσει
το τεχνολογικό όραμα ο ποιητής, δημιουργώντας
μηχανές όμοιες με ζωντανές κοπέλες,
σαν όντα αληθινά.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου