Σε κανένα άλλο λαό δεν είδα τέτοια περιφρόνηση προς το θάνατο και τόση αγάπη για την ελευθερία..."

Σήμερα είναι η επέτειος 

της σφαγής της Κανδάνου.

Ξεκίνησε σαν σήμερα, στις 2 Ιουνίου 1941.

 Η Κάνδανος, ένα μικρό χωριό της Κρήτης 

στο Νομό Χανίων, έμελλε να γίνει ένα από τα μνημεία

 της ναζιστικής θηριωδίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. 

Το ολοκαύτωμα της Κανδάνου, όπως και η σφαγή

 στο Κοντομαρί, ήταν απάντηση των Γερμανών εισβολέων 

στην ηρωική αντίσταση του λαού της Κρήτης, 

στο έπος που γράφτηκε στην Ιστορία 

ως «Μάχη της Κρήτης».

Η Κάνδανος είχε βομβαρδιστεί ήδη από την πρώτη μέρα της «Μάχης της Κρήτης»,

στις 20 Μάιου. Στις 24 Μάη, μετά από σφοδρή μάχη στο φαράγγι της Κανδάνου,

σκοτώνονται πολλοί Γερμανοί. 

Παρότι η «Μάχη» τελειώνει στις 31 Μάιου, οι ναζί επιστρέφουν στο χωριό. 

Τη Δευτέρα 2 Ιούνη μετά από διαταγή του Γκαίρινγκ ξεκινά η ανείπωτη σφαγή,

 η οποία ολοκληρώνεται την επόμενη μέρα.

 Αρχίζει ο ανελέητος βομβαρδισμός του χωριού ενώ στη συνέχεια τμήματα 

του ναζιστικού στρατού μπαίνουν στο χωριό.

Η Κάνδανος γίνεται ολοκαύτωμα.

Οι ναζί συγκεντρώνουν κατά ομάδες τους κατοίκους και αρχίζουν οι εκτελέσεις.

 Οι περίπου 180 κάτοικοι της Κανδάνου δολοφονούνται, τα σπίτια τους πυρπολούνται, 

ακόμα και τα ζώα τους σφάζονται. 

Το μένος των ναζί είναι τέτοιο που αφήνουν και γραπτές αποδείξεις της θηριωδίας τους. 

Η Κάνδανος, όπως σωστά έχει καταγραφεί στην εκπομπή «Η μηχανή του χρόνου», 

είναι «η μοναδική περίπτωση εγκλήματος πολέμου, όπου ο θύτης

 όχι μόνον αναγνωρίζει το έγκλημά του, αλλά το προπαγανδίζει

 προς παραδειγματισμό των υπολοίπων».

«Προς παραδειγματισμό», λοιπόν, τις αμέσως επόμενες 

ημέρες οι ναζί τοποθετούν δύο πινακίδες – επιγραφές 

στις εισόδους της Κανδάνου από Χανιά
και Παλαιόχωρα, γραμμένες στα γερμανικά και τα ελληνικά.

   Η πρώτη πινακίδα έγραφε: «Διά την κτηνώδη δολοφονία Γερμανών

 αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του μηχανικού από άνδρες, γυναίκες, 

παιδιά και παπάδες μαζί και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν

 κατά του μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την 3/6/41 η Κάνδανος εκ θεμελίων 

διά να μην επανοικοδομηθεί πλέον ΠOTE».

   H δεύτερη (ελαφρώς ανορθόγραφη) πινακίδα έγραφε: 

«Ως αντίποινον των απω οπλισμένων πολιτών ανδρών και γυναικών 

εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιωτών κατεστράφη η Κάνδανος».

   Όμως το 1943 οι ναζί «φιλοτέχνησαν» και τρίτη – μαρμάρινη αυτή τη φορά – στήλη

 που ανέφερε: «Εδώ υπήρχε η Κάνδανος κατεστράφη προς εξιλασμόν 

της δολοφονίας 25 Γερμανών Στρατιωτικών».

Αλλά να θυμήσουμε εδώ τα συγκλονιστικά,

ανατριχιαστικά λόγια

 του Ταξίαρχου Σώλσμπουργκ -Τζόουν

"Οι Κρητικοί όταν βρίσκονται μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα

 έχουν πάνω τους κάτι το μυθώδες.

 Φαντάζουν σαν τους μυθικούς ήρωες.

 Είναι τόσο περήφανοι την τραγική ώρα του θανάτου, που όποιος τους δει, 

είναι αδύνατο να μην τους θαυμάσει. 

Πολλές φορές όταν επρόκειτο να γίνουν εκτελέσεις, άφηνα το γραφείο μου 

και έβγαινα στο μπαλκόνι, μόνο και μόνο για να τους θαυμάσω. 

Σε κανένα άλλο λαό δεν είδα τέτοια περιφρόνηση προς το θάνατο

 και τόση αγάπη για την ελευθερία..."