Το πρόγραμμα ξεκίνησε με τη φωνή του Σον Κόνερι,
να απαγγέλλει την «Ιθάκη», σε μουσική υπόκρουση
Βαγγέλη Παπαθανασίου
Ο Έλληνας Οικουμενικός Κωνσταντίνος Καβάφης,
οι γυμνές του λέξεις, οι ιδανικές του φωνές,
η μοναδικότητα της γλώσσας του, με τα βαθιά
μηνύματα και την ανυπότακτη φαντασία μέσα
στον τόπο και τον χρόνο, παρουσιάστηκαν το βράδυ
της Δευτέρα στο Μανχάταν, με τη συμμετοχή
προσωπικοτήτων της αμερικανικής διανόησης.
Μέσα στο πλαίσιο
του «Έτους Κ.Π. Καβάφη» -150 χρόνια
από τη γέννησή του-, το πνευματικό κέντρο PEN
American Center, που ιδρύθηκε στη Νέα Υόρκη
το 1922, επιχείρησε να δώσει μια αντιπροσωπευτική
εικόνα της ζωής, της μορφής και του έργου
του Αλεξανδρινού «ποιητή των ποιητών»,
όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε από τους διοργανωτές
και τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση, η οποία
περιλάμβανε σκιαγραφήσεις της προσωπικότητας,
της εποχής και του λόγου του Καβάφη,
προβολή βίντεο, παρουσίαση αποσπάσματος
από θεατρική παράσταση
και κυρίως συγκλονιστικές απαγγελίες που ζωντάνεψαν
μνήμες της καβαφικής ποίησης.
Ο Μάικλ Κάνιγχαμ (κάτοχος Λογοτεχνικού
Βραβείου Πούλιτζερ) μίλησε
για τον «Καβάφη πριν να ήταν ο Καβάφης».
Στη συνέχεια, ακούστηκε απόσπασμα
από τη σύνθεση «Impossible things»
του Αμερικανού Nico Muhly.
Ο ηθοποιός Χάρης Κρεμμύδας απήγγειλε
στα ελληνικά το ποίημα «Επιθυμίες»,
που «σανσώματα ωραία νεκρών δεν εγέρασαν».
Ο Ντάνιελ Μέντελσον
(ακαδημαϊκός και μεταφραστής
έργων του Καβάφη) αναφέρθηκε
στη «μεταμόρφωση του ποιητή»
και στο«να δίνεις προσοχή στο παρελθόν».
Ο Ορχάν Παμούκ
(Τούρκος νομπελίστας μυθιστοριογράφος) ανέπτυξε
το θέμα για τον «ποιητή της Περιφέρειας»,
για την κωνσταντινουπολίτικη καταγωγή του,
για τα χρώματα της Μεσογείου
που «δίνουν νόημα στον ποιητικό λόγο»
και για το «μεγάλο θαυμασμό» του για τον Καβάφη.
Η Ελληνοαμερικανίδα ηθοποιός
Ολυμπία Δουκάκη (βραβευμένη με Όσκαρ)
διάβασε το ποίημα
«Η Πόλις», που αποτυπώνει αισθήματα εγκλωβισμού,
γιατί «καινούριους τόπους δεν θα βρεις,
δεν θάβρεις άλλες θάλασσες».
Ο Αντρέ Ασιμάν (βραβευμένος συγγραφέας
και πανεπιστημιακός) μίλησε
για την «μη πραγματική» Αλεξάνδρεια,
για την πόλη
«των ονείρων και της φαντασίας»,
εκεί που δημιούργησε ο «δικός μας ποιητής».
Ο Κρεγκ Ντάικερς (βραβευμένος αρχιτέκτονας)
παρουσίασε το ιστορικό της Βιβλιοθήκης
της Αλεξάνδρειας, την καταστροφή της,
τα ανεκτίμητα εκθέματα και βιβλία της, δίνοντας
έμφαση στη νέα υπερσύγχρονη βιβλιοθήκη, αλλά
και στην «ανθρώπινη αλυσίδα» που δημιουργήθηκε
για την προστασία της, λόγω των αιματηρών
γεγονότων στην Αίγυπτο τον τελευταίο καιρό,
μετά την «Αραβική ‘Ανοιξη».
Η ηθοποιός Κάθλιν Τέρνερ («μεσουράνησε»
στο Χόλυγουντ τη δεκαετία του ’80 και μετά
στο αμερικανικό θέατρο) απήγγειλε το ποίημα
“Ωραία λουλούδια κι άσπρα ως ταίριαζαν πολύ”,
δίνοντας ακόμη ένα δείγμα της ζωντανής
και διαχρονικής ποίησης του Καβάφη.
Ο Μαρκ Ντότυ (κάτοχος του Εθνικού Βραβείου
Βιβλίου Ποίησης στις ΗΠΑ) αναφέρθηκε
στο «αίμα και την αγάπη» που περικλείει η ποίηση
του Καβάφη, που είναι «διδακτική, με μεγάλο
πάθος και συναισθηματικές αναζητήσεις».
Η Ολυμπία Δουκάκη απήγγειλε το
«Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον».
Ο Έντμουντ Κίλι (ο γνωστός ακαδημαϊκός,
συγγραφέας, νεοελληνιστής και μεταφραστής έργων
του Καβάφη) μίλησε για το «όραμα του ποιητή»
ανιχνεύοντας τα μηνύματά του, τη δύναμη
των λέξεών του, με έμφαση
στον «κυρίαρχο Ελληνισμό» του και υπογραμμίζοντας
ότι πρόκειται για τον πιο πολυμεταφρασμένο
Έλληνα ποιητή στην Αμερική.
Η Κάθλιν Τέρνερ απήγγειλε το ποίημα
«Ο καθρέπτης στην είσοδο».
Ακολούθησε η προβολή αποσπάσματος του βίντεο
«Προσευχή», σε σκηνοθεσία του Δημήτρη
Παπαϊωάννου (χορογράφος, σκηνοθέτης
και εικαστικός καλλιτέχνης, βραβευμένος
με τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος της Τιμής
από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας
για τη σκηνοθεσία των τελετών έναρξης και λήξης
των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004).
Η παραγωγή βασίστηκε στη μελοποίηση
ποιημάτων του Καβάφη από τη Λένα Πλάτωνος.
Η Ολυμπία Δουκάκη, ο Χάρης Κρεμμύδας
και η Κάθλιν Τέρνερ απήγγειλαν
το ποίημα «Μέρες του 1908».
Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε
με απόσπασμα-περίληψη της γνωστής
παράστασης του Δημήτρη Παπαϊωάννου
«Πρώτη Ύλη», με δυο άνδρες, ένας γυμνός
και ένας ντυμένος, συμβολίζοντας το φως
και τη σκιά, τη συνείδηση και τη φαντασία,
μοιράζοντας και επαναπροσδιορίζοντας
τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τον χρόνο.
Μαζί με τον Παπαϊωάννου εμφανίστηκε
ο Μιχάλης Θεοφάνους.
«Είμαι πολύ ευτυχής που συμμετείχα σ’ αυτή
την ομάδα των σπουδαίων ανθρώπων, αλλά
και που μου ζητήθηκε να παρουσιάσω ένα κομμάτι
από τη συγκεκριμένη δουλειά μου» δήλωσε
στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δημήτρης Παπαϊωάννου,
προσθέτοντας ότι «ένας από τους διοργανωτές
της αποψινής εκδήλωσης είχε παρακολουθήσει
την παράστασή μου στην Αθήνα και μου είχε ζητήσει
να λάβω μέρος. Αυτό ήταν το πιο σημαντικό για μένα.
Ένας άνθρωπος που γνωρίζει το έργο του Καβάφη
και είδε τη δική μου δουλειά, έκανε αυτή τη σύνδεση».
Την εκδήλωση-αφιέρωμα στον Καβάφη, που έγινε
στο «Τάουν Χολ» της Νέας Υόρκης
και την παρακολούθησαν εκατοντάδες θεατές,
την στήριξαν το Ίδρυμα Σταύρου Νιάρχου
και το Ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης.
Ithaca
When you set out on your journey to Ithaca,
pray that the road is long,
full of adventure, full of knowledge.
The Lestrygonians and the Cyclops,
the angry Poseidon -- do not fear them:
You will never find such as these on your path,
if your thoughts remain lofty, if a fine
emotion touches your spirit and your body.
The Lestrygonians and the Cyclops,
the fierce Poseidon you will never encounter,
if you do not carry them within your soul,
if your soul does not set them up before you.
Pray that the road is long.
That the summer mornings are many, when,
with such pleasure, with such joy
you will enter ports seen for the first time;
stop at Phoenician markets,
and purchase fine merchandise,
mother-of-pearl and coral, amber and ebony,
and sensual perfumes of all kinds,
as many sensual perfumes as you can;
visit many Egyptian cities,
to learn and learn from scholars.
Always keep Ithaca in your mind.
To arrive there is your ultimate goal.
But do not hurry the voyage at all.
It is better to let it last for many years;
and to anchor at the island when you are old,
rich with all you have gained on the way,
not expecting that Ithaca will offer you riches.
Ithaca has given you the beautiful voyage.
Without her you would have never set out on the road.
She has nothing more to give you.
And if you find her poor, Ithaca has not deceived you.
Wise as you have become, with so much experience,
you must already have understood what Ithacas mean.
Κonstantinos P. Kavafis (1911)
Ιθάκη
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρείς,
αν μέν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ' έδωσε το ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Αλλο δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Ετσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου