Η συνηθισμένη απεικόνιση του βασιλιά
των ελληνιστικών χρόνων είναι ως γνωστό
η ασκεπής με το διάδημα
ως διακριτικό σημάδι της βασιλικής εξουσίας.
Εκτός αυτού υπάρχουν, αλλά πολύ σπανιότερα,
απεικονίσεις ενός άλλου τύπου με την καυσία,
που είναι ένα είδος μπερέ από τσόχα ή δέρμα, παρόμοιο
με τα πολύ διαδεδομένα σήμερα βάσκικα καπέλλα.
Οι Μακεδόνες φορούσαν ένα χαρακτηριστικό κάλυμμα της κεφαλής, την "καυσία"
(Πολύβιος IV. 4-5, Αρριανός Αλεξάνδρου Ανάβασις, VII. 22), που τους ξεχώριζε
από τους λοιπούς Έλληνες [Η λέξη "καυσία" προέρχεται
από την Ελληνική ρίζα (καύσ–) = ζέστη, εξ ου και καύση, καύσων].
Γι’ αυτόν το λόγο οι Πέρσες τους αποκαλούσαν «Yaunâ takabarâ»,
δηλ. «Έλληνες με καλύμματα της κεφαλής παρόμοια με ασπίδα».
Από τον Έφιππο, που αναφέρεται στον Αθηναίο (12,537), γνωρίζουμε ότι
ο Μέγας Αλέξανδρος φορούσε συχνά μια ΠΟΡΦΥΡΕΝΙΑ ΚΑΥΣΙΑ ΜΕ ΔΙΑΔΗΜΑ.
Το κόκκινο χρώμα και το διάδημα ήταν σημάδια του βασιλικού του αξιώματος,
Το ότι η καυσία πριν από το τέλος του 4ου π.Χ. αιώνα δεν παριστανόταν, θα πρέπει
να εξηγηθεί από το γεγονός ότι ήταν μια ιδιαιτερότητα της μακεδόνικης ενδυμασίας,
η οποία απέκτησε σημασία και έγινε αντικείμενο της ελληνικής τέχνης
εξαιτίας της σημασίας που έδωσε σ' αυτήν ο Μ. Αλέξανδρος.
Με τον Αλέξανδρο διαμορφώθηκε αυτή η ελληνική λαϊκή στολή
ως «καυσία διαδηματοφόρος» σε βασιλικό έμβλημα. Και είναι φανερό πως αυτό
το πρότυπο είναι που μεταγενέστεροι ηγεμόνες μιμήθηκαν. Αυτό γίνεται ολοφάνερο
στην προσωπογραφία καμέας ενός Μακεδόνα βασιλιά και βρισκεται
στην εθνική βιβλιοθήκη του Παρισιού, όπου εικονίζεται πιθανώς ο Φίλιππος Ε'.
Οπως ο Μ. Αλέξανδρος σε άλλες απεικονίσεις του, φέρει και αυτός την αιγίδα
και το κοντάρι. Η πομπώδης καυσία του είναι λεπτά στολισμένη με μια κενταυρομαχία.
Το ιστορικό-γεωγραφικό πλαίσιο επίσης νομισμάτων από τη μακρινή Ανατολή
του βασιλείου του Μεγάλου Αλεξάνδρου επιτρέπει να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι
η μακεδόνικη καυσία έχει να επιδείξει, ως μέρος της βασιλικής στολής,
μια ξεχωριστή σημασία. Εκεί, βαθιά στην Ασία, σ' ένα ανατολικό περιβάλλον
το οποίο αφομοίωνε πολύ γρήγορα τον ελληνισμό, η καυσία υποδείκνυε ότι
αυτοί οι ηγεμόνες ήταν Έλληνες και θεωρούνταν ως νόμιμοι
και γνήσιοι διάδοχοι του συντρόφου Αλέξανδρου.
Εικονίζονται:
Ο Αλέξανδρος που φορά την μακεδονική καυσία στο μωσαϊκό της αρχαίας Πέλλας.
Μακεδόνες στρατιώτες με καυσία στην τοιχογραφία από τον τύμβο
του Αγίου Αθανασίου.
Νόμισμα Αλεξάνδρου Α΄με ιππέα φέροντα την μακεδονική καυσία.
Καυσία στην κεφαλή του Ερμή στο μωσαϊκό του τύμβο Καστά στην Αμφίπολη.
Το οβάλ σχήμα πάνω από τη στεφανωμένη μορφή
στο τμήμα Β3 στη ζωφόρο του ταφικού μνημείου στον Καστά στην Αμφίπολη.
(Πληροφορίες- Φώτο: George Papadopoulos)
Πηγές: Prof. Dr. Helmut Kyrielei, Μητροπέτρος, Πολύβιος, Αρριανός, Αθηναίος
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου