Γιατί ο Αχιλλέας σεβάστηκε τον ικέτη Πρίαμο;

Το έλεος και η ικεσία στην αρχαία Ελλάδα. 

Γιατί ο Αχιλλέας σεβάστηκε τον ικέτη Πρίαμο,

 που ζήταγε το σώμα του νεκρού γιου του, Έκτορα;

Στην αρχαία Ελλάδα το να γονατίσεις μπροστά 

σε κάποιον και να δηλώσεις οποιασδήποτε μορφή

 υποταγής ήταν χειρότερο

 από το να χάσεις τη ζωή σου. 

Προτιμούσαν να πεθάνουν υπερήφανοι και ελεύθεροι 

παρά να ζήσουν έχοντας γονατίσει έστω και μια φορά. 

Η ζωή εκείνα τα χρόνια διέπονταν από κώδικες τιμής

 που αν τους παρέβαινες έχανες την υπόληψή σου

 σαν άνθρωπος 

(πράγμα πολύ σημαντικό για τους αρχαίους Έλληνες)

 και ακόμα χειρότερα, θα έπρεπε να αντιμετωπίσεις

 τη θεϊκή νέμεση. 

Όπως ακριβώς και στην περίπτωση που......

 ......αψηφούσε κάποιος έναν ικέτη. 

Ο ικέτης ήταν ένα απελπισμένο πρόσωπο το οποίο

 είχε παραβιάσει κάποιο ηθικό ή πολιτικό νόμο 

ή είχε διαπράξει κάποιο έγκλημα και ζητούσε 

συγχώρεση και προστατευόταν, όπως λέγεται,

 από τον Ικέσιο Δία. 

Για να γίνει κάποιος ικέτης και να ζητήσει ασυλία,

 συγχώρεση ή έλεος έπρεπε 

να ακολουθήσει μία διαδικασία.

 Για να δείξει τη δύσκολή του θέση έπρεπε να πάρει

 στα χέρια του ένα κλαδί ελιάς και να το τυλίξει 

με άσπρο μαλλί προβάτου, αυτό το σύμβολο

 ονομαζόταν ικετηρία.

 Έπειτα έπρεπε να καταφύγει σε έναν ναό 

και να αφήσει την ικετηρία στον βωμό του ναού,

 όμως μπορούσε να πάει και στην οικία κάποιου

 ισχυρού άνδρα και να αφήσει την ικετηρία 

στην εστία του σπιτιού. 

Αν ο τοπικός άρχοντας ή ο ιδιοκτήτης 

του σπιτιού δυσκολευόταν να δεχτεί την ικεσία, 

τότε ο ικέτης γονάτιζε μπροστά του

 και του ακουμπούσε με τα γένια του τα γόνατα.

 Στη συνέχεια, όταν γίνονταν δεκτή η ικεσία του, 

έπαιρνε την ικετηρία έφευγε και περίμενε 

από κάποιο δικαστήριο να εκδικάσει 

την υπόθεσή του δείχνοντας κάποιο έλεος.

Αξιοσημείωτη ήταν η ικεσία του Πρίαμου, 

πατέρα του Έκτορα, στον Αχιλλέα. 

Ο Πρίαμος πήγε κρυφά ικέτης στον Αχιλλέα 

που είχε στοτώσει το γιο του και αγκαλιάζοντάς του

 τα γόνατα τον παρακάλεσε να τον αφήσει να πάρει

 το άψυχο σώμα του Έκτορα. 

Ο Αχιλλέας, ο οποίος επί δέκα μέρες ατίμαζε 

το κορμί του Έκτορα περιφέροντας το με ένα άρμα, 

έκανε δεκτό το αίτημα του μισητού εχθρού του 

και αφού πρόσταξε τις δούλες να πλύνουν το άψυχο

 σώμα το κήδεψε με τιμές και υποσχέθηκε 

ενδεκαήμερη ανακωχή. 

Αν τελικά κάποιος αψηφούσε έναν ικέτη αυτό 

θα κινούσε την οργή των θεών, διότι ο ικέτης

 θεωρούνταν ιερό πρόσωπο και κανείς

 δεν μπορούσε να τον βλάψει. 

Αυτή η οργή ονομαζόταν Άγος. 

Όποιος είχε επιβαρυνθεί με το Άγος επιβάρυνε επίσης

 τη χώρα που ζούσε και τους απόγονούς του.

 Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση όπου

 οι Αθηναίοι επιβαρύνθηκαν με το Άγος. 

Ο Κύλων απέτυχε να καταλάβει την Ακρόπολη, 

αλλά κατάφερε να ξεφύγει από τη μετέπειτα πολιορκία

 των Αθηναίων.

Οι οπαδοί του που δεν κατάφεραν να διαφύγουν 

κατέφυγαν ικέτες στο βωμό της Αθηνάς.

 Οι Αθηναίοι εγγυήθηκαν για την ασφάλεια τους,

 αλλά μόλις απομακρύνθηκαν 

από το βωμό τους φόνευσαν.

 Εξ αιτίας της σφαγής των ικετών έπεσε μεγάλος 

λοιμός στην πόλη της Αθήνας που σκότωσε πάρα 

πολλούς Αθηναίους (Κυλώνειο Άγος). 

Όπως επίσης χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση

όπου οι Σπαρτιάτες δολοφόνησαν τους είλωτες

ικέτες του Ποσειδώνα και αυτός με τη σειρά του 

έστειλε έναν μεγάλο σεισμό στη Σπάρτη.

Διονύσης Μουζάκης