Tο Ευπαλίνειο όρυγμα είναι μια σήραγγα
μήκους 1036 μέτρων κοντά στο Πυθαγόρειο της Σάμου,
η οποία κατασκευάστηκε κατά τον 6ο αιώνα π.Χ.
για να χρησιμεύσει σαν υδραγωγείο.
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ήταν ότι
ανοίχθηκε ταυτόχρονα και από τις δυο πλευρές
του βουνού: το όρυγμα αυτό ήταν αμφίστομον
όπως το χαρακτήρισε ο Ηρόδοτος, χάρις στον οποίον
έγινε γνωστό. Οι δυο σήραγγες συναντήθηκαν
περίπου στο μέσον με αξιοθαύμαστη ακρίβεια,
κάτι που ήταν σημαντικό επίτευγμα
για τα τεχνολογικά δεδομένα της εποχής.
Ένα μέρος του ορύγματος είναι σήμερα επισκέψιμο.
Η κατασκευή του ορύγματος έγινε με εντολή
του τυράννου Πολυκράτη και εκτιμάται ότι
η κατασκευή του κράτησε 10 χρόνια.
Ο σχεδιαστής και μηχανικός του έργου ήταν
ο Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα.
Το άνοιγμα της σήραγγας είναι περίπου 1.80x1.80 μ.
και το μήκος της 1036 μέτρα.
Μερικά μέτρα κάτω από την κύρια σήραγγα
έχει σκαφτεί μια μικρότερη,
από την οποία περνούσε το νερό.
http://el.wikipedia.org/wiki
Εκτιμάται ότι ο σκοπός του ορύγματος ήταν
όχι μόνο να μεταφερθεί νερό από την πηγή πίσω
από το βουνό προς στην πρωτεύουσα της Σάμου
(το σημερινό Πυθαγόρειο),
αλλά αυτό να γίνει με τρόπο που δεν ήταν
ανιχνεύσιμος από επιδρομείς, οι οποίοι θα μπορούσαν
εύκολα, αν έβλεπαν τον επιφανειακό αγωγό,
να τον καταστρέψουν και να στερήσουν την πόλη
από τον βασικότερο πόρο της.
Από το όρυγμα λοιπόν το νερό οδηγούνταν
μέσα από το τείχος της πόλης.
Ο λόγος για τον οποίο υπάρχουν δυο παράλληλες
σήραγγες, είναι ότι κατά το χρόνο σχεδιασμού
και υλοποίησης του έργου η πηγή βρισκόταν
σε ορισμένο ύψος (υψηλότερο από το επίπεδο της στοάς),
αλλά μετά την κατασκευή της κύριας στοάς, η πηγή
άρχισε να αναβλύζει χαμηλότερα, συνεπώς
δε μπορούσε πλέον με φυσική ροή να οδηγηθεί
στη στοά αυτή. Για το λόγο αυτό έγινε αναγκαία
η διάνοιξη μιας βοηθητικής, μικρότερης
σήραγγας, σε χαμηλότερο επίπεδο.
Η μικρότερη σήραγγα διανοίχτηκε μέσα
από την κύρια στοά, με τη βοήθεια κάθετων ορυγμάτων.
http://el.wikipedia.org/wiki
Ο Ηρόδοτος, η μοναδική πηγή που έχουμε
για το Ευπαλίνιο όρυγμα, περιγράφει
και την κύρια αλλά και τη βοηθητική σήραγγα.
[1] Ἐμήκυνα δὲ περὶ Σαμίων μᾶλλον,
ὅτι σφι τρία ἐστὶ μέγιστα ἁπάντων Ἑλλήνων
ἐξεργασμένα, ὄρεός τε ὑψηλοῦ ἐς πεντήκοντα
καὶ ἑκατὸν ὀργυιάς, τούτου ὄρυγμα κάτωθεν
ἀρξάμενον, ἀμφίστομον. [2] τὸ μὲν μῆκος
τοῦ ὀρύγματος ἑπτὰ στάδιοι εἰσί, τὸ δὲ ὕψος
καὶ εὖρος ὀκτὼ ἑκάτερον πόδες. διὰ παντὸς
δὲ αὐτοῦ ἄλλο ὄρυγμα εἰκοσίπηχυ βάθος
ὀρώρυκται, τρίπουν δὲ τὸ εὖρος, δι᾽ οὗ τὸ ὕδωρ
ὀχετευόμενον διὰ τῶν σωλήνων παραγίνεται
ἐς τὴν πόλιν ἀγόμενον ἀπὸ μεγάλης πηγῆς.
[3] ἀρχιτέκτων δὲ τοῦ ὀρύγματος τούτου
ἐγένετο Μεγαρεὺς Εὐπαλῖνος Ναυστρόφου.
Σε ελεύθερη μετάφραση:
Ανέφερα πολλά δε για τους Σαμίους, γιατί
έχουν κάνει τρία από τα μεγαλύτερα έργα
από όλους τους Έλληνες.
Σε όρος με ύψος εκατόν πενήντα οργιές,
έφτιαξαν υπόγειο όρυγμα που το είχαν αρχίσει
ταυτόχρονα από δυο πλευρές.
Το μεν μήκος του ορύγματος είναι επτά στάδια,
το δε ύψος και πλάτος είναι οκτώ πόδια το καθένα.
Καθ' όλο το μήκος του δε, έχει ανοιχτεί
ένα άλλο όρυγμα, σε βάθος είκοσι πήχεων,
με πλάτος τριών ποδιών, μέσα από το οποίο
το νερό διοχετεύεται μέσα από σωλήνες από μεγάλη
πηγή μέχρι την πόλη.
Ο αρχιτέκτονας δε του ορύγματος αυτού ήταν
ο Ευπαλίνος, γιος του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα.
Το όρυγμα, που είναι το μεσαίο τμήμα
του υδραγωγείου, έχει μήκος 1.036,0 μ.
και είναι διαστάσεων περίπου 2,0x2,0 μ.
Στο άκρο της βάσεως και προς τα κάτω
έχει ανοιχθεί ορθογωνικής περίπου μορφής
μικρότερο όρυγμα,
διαστάσεων 1,0x4,0 μ., στο κάτω μέρος
του οποίου τοποθετούνταν ο πήλινος αγωγός
μεταφοράς του ύδατος, του υδραγωγείου.
Το πέτρωμα είναι σκληρός ασβεστόλιθος.
Το όρυγμα λαξεύτηκε με σφυρί και καλέμι
και για να συντομευθεί χρονικά εργάσθηκαν
σε δύο μέτωπα και από τις δύο πλευρές του βουνού.
Το μήκος του πρώτου τμήματος του υδραγωγείου
ανέρχεται στα 890,0 μ. ενώ το τρίτο
εκτιμάται στα 1.000,0 μ. περίπου.
Το υδραγωγείο είναι έργο πρωτοπόρο
και εξαιρετικής σημασίας.
Για πρώτη φορά στην ιστορία
της ανθρωπότητας, μηχανικός κατασκεύασε
ένα τεράστιο έργο βασισμένο αποκλειστικά
σε θεωρητικούς υπολογισμούς, οι οποίοι
μελετήθηκαν σε σχεδιαστήριο.
Η δε μελέτη του έργου αυτού, ήταν τόσο
ολοκληρωμένη, που ο Ευπαλίνος μπορούσε
να επιλύσει στη φάση της κατασκευής
κάθε πρόβλημα μόλις γεννιόταν.
Είναι πρωτοπόρο διότι προηγείται
κατά πολλούς αιώνες της σύγχρονης τεχνικής,
η οποία έχει εγκαταλείψει τη μέθοδο κατασκευής
υδραγωγείων πάνω από την επιφάνεια του εδάφους
και κατασκευάζονται πλέον υδραγωγεία μέσω σηράγγων.
Αυτό δηλαδή πού εφαρμόζει η σύγχρονη τεχνική
τώρα τελευταία, είχε βρει εφαρμογή στη Σάμο
πριν 26 αιώνες.
Το Αδριάνειο Υδραγωγείο,στην Κορινθία,
το οποίο μετέφερε νερό από τη Στυμφαλία
στην Κόρινθο, μήκους 85,0 χλμ., ακολουθούσε
την τεχνική πάνω στην επιφάνεια του εδάφους
σε κλειστούς, ανοικτούς αγωγούς και κοιλαδογέφυρες.
Στην ταινία παρουσιάζεται με ιδιαίτερη
επιμέλεια ο προβληματισμός της κατασκευής,
ο σχεδιασμός και οι μετρήσεις πού έγιναν.
Μικρές αποκλίσεις από την ιδανική κατεύθυνση
των σηράγγων κατασκευής του μεσαίου τμήματος
θα είχε αποτέλεσμα μεγάλες διαφορές σε μέτρα
στα άκρα τους, έτσι ώστε οι δύο σήραγγες
(αμφίστομος), από τα δύο μέρη του βουνού,
να μην συναντηθούν.
Η διόρυξη ήταν ιδιαίτερη επιτυχής και μετά
από τροποποιήσεις του σχεδίου, που οδήγησαν
σε παρακάμψεις, κυρίως λόγω κακής ποιότητος
του εδάφους, συναντήθηκαν, όπως προβλεπόταν
κάτω ακριβώς από την κορυφή (σαμάρι) του βουνού.
Ειδικά η τριγωνική παράκαμψη, στη διαδρομή
της σήραγγας, είχε αποφασιστική σημασία
για την επιτυχία του σχεδίου.
Ο ακριβής καθορισμός της χάραξης της σήραγγας
και η κατασκευή της δημιούργησε πρότυπο
για τις μελλοντικές σήραγγες και τούτο τονίστηκε
με τη λέξη ΠΑΡΑΔΕΓΜΑ πού γράφτηκε
από τον Ευπαλίνο στα τοιχώματα της σήραγγας,
για την επιτυχημένη ολοκλήρωση του έργου
της σήραγγας και αποτελεί μια από τις πολλές
αρχαϊκές επιγραφές που διασώθηκαν στα τοιχώματα.
Το υδραγωγείο στη Σάμο συνέχισε
να λειτουργεί μέχριτον 7ο μ.Χ. αιώνα.
Η συνεχής φροντίδα και συντήρηση
πού απαιτούνταν,έπαψε να γίνεται
και έτσι εγκαταλείφθηκε
και στο πέρασμα των αιώνων
ξεχάστηκε
και η ύπαρξη του ακόμη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου