"Σας γαμώ το Χάρβαρντ", λοιπόν...
When a rising power threatens to displace a ruling power,
alarm bells should sound: danger ahead. China and the United States
are currently on a collision course for war— unless both parties take difficult
and painful actions to avert it.
Allison, Graham. Destined for War: Can America and China Escape
Thucydides's Trap? Houghton Mifflin Harcourt. Kindle Edition.
Λαμβάνουν χώρα πολλές αναλύσεις αυτήν την περίοδο για το αν οι ΗΠΑ
θα επιτεθούν πρώτες στη Βόρεια Κορέα ή θα επιδιώξουν κάποια συμβιβαστική λύση.
Η Βόρειος Κορέα κατά μια ενδιαφέρουσα θεώρηση αποτελεί μοναδική ευκαιρία
να επιχειρήσουν οι ΗΠΑ να ανακόψουν τη φθορά της παγκόσμιας ηγεμονίας τους
τα τελευταία 20 χρόνια.
Η φθορά της ηγεμονίας των ΗΠΑ δεν προέρχεται από τις απειλές γραφικών
δικτατορίσκων όπως ο κληρονομικός μονάρχης της Βόρειας Κορέας τον οποίο
υπολήπτονται μόνο κάποιοι ανά τον κόσμο αριστεροί που χρήζουν ιδρυματισμού.
Η φθορά των ΗΠΑ προέρχεται από τη ραγδαία ανάπτυξη της Κίνας
μετά τη μεταρρύθμιση που επέβαλε ο Τενγκ Σιάο Πινγκ στις αρχές
της δεκαετίας του ‘90 όπου επέτρεψε σε μεγάλα τμήματα της χώρας καπιταλιστικές
σχέσεις παραγωγής χωρίς όμως ένα ανοιχτό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα.
Η Βόρεια Κορέα χωρίς τη στήριξη της Κίνας δεν θα υπήρχε και εδώ και πολλά
χρόνια θα είχε μετατραπεί σε επαρχία της Νοτίου Κορέας.
Οι απειλές της Βορείου Κορέας χρησιμεύουν στις ΗΠΑ σαν μια καλή αφορμή
να ισοπεδώσουν το ανερχόμενο κύρος της Κίνας στην ευρύτερη περιοχή
και πιθανόν την ίδια την Κίνα.
Κατά μια ανάλυση των δεδομένων οι ΗΠΑ έχουν καθυστερήσει ήδη
πολύ να ανακόψουν την ενδυνάμωση της Κίνας, στο βαθμό που θέλουν
να διατηρήσουν την παγκόσμια ηγεμονία τους.
Είναι ο καπιταλισμός ηλίθιε...
Μια από τις βασικότερες αιτίες πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας
είναι η ύπαρξη μιας μεγάλης δύναμης και η ανάδυση απέναντι μιας νέας δύναμης.
Αν η πρώτη δεν αντιδράσει εγκαίρως πριν η νέα δύναμη αποκτήσει ισχύ
για ένα καίριο πλήγμα, η ανατροπή των δεδομένων είναι θέμα χρόνου.
Η Κίνα το 2016 ξόδεψε για αμυντικές δαπάνες 217,7 δισ. δολάρια και οι ΗΠΑ
περί τα 611 δισ. δολάρια. Το 1990 οι αμυντικές δαπάνες των ΗΠΑ
ήταν στα 409 δισ. δολάρια και της Κίνας στα 17 δισ. δολάρια.
Το 1990 οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας ήταν το 4% των αμυντικών δαπανών
των ΗΠΑ και το 2016 αντιπροσωπεύουν το 35%.
Είναι προφανές πως είναι θέμα χρόνου να φτάσουν και να ξεπεράσουν
τις δαπάνες των ΗΠΑ. Προφανές είναι πως στην Κίνα γιορτάζουν κάθε φορά
που αυξάνονται οι κοινωνικές δαπάνες του κράτους - πρόνοιας όπως γιόρταζαν
οι σοβιετικοί με την εξάπλωση των ειρηνιστικών κινημάτων στη Δυτική Ευρώπη,
πολλά από τα οποία καθοδηγούσαν μυστικοί τους πράκτορες.
Οι αμυντικές δαπάνες της Κίνας από το 1990 μέχρι το 2016 αυξήθηκαν
κατά 1.168% και των ΗΠΑ κατά 50%.
Η Κίνα είχε ΑΕΠ το 1990 περί τα 348 δισ. δολάρια και το 2016 έφτασε
τα 11.060 δισ.. δολάρια παρουσιάζοντας αύξηση 2.218,3%.
Το ΑΕΠ των ΗΠΑ μεταξύ 1990-2016 αυξήθηκε κατά 210,8%
από τα 8.063 δισ. δολάρια στα 18.570 δισ. δολάρια.
Το 1990 το ΑΕΠ της Κίνας αντιπροσώπευε το 6%
του τότε αμερικάνικου ΑΕΠ ενώ σήμερα αντιπροσωπεύει το 43%.
Από τα παραπάνω στοιχεία είναι προφανές πως σε λίγα χρόνια η Κίνα
θα έχει μεγαλύτερη οικονομία από τις ΗΠΑ και ενδεχομένως ισχυρότερη άμυνα.
Προφανές είναι επίσης πως αν οι ΗΠΑ θέλουν να διατηρήσουν
την παγκόσμια ηγεμονία, τα περιθώρια να ανακόψουν με έναν πόλεμο
την άνοδο της επιρροής της Κίνας στενεύουν επικίνδυνα.
Η παγίδα του Θουκυδίδη
Η κατάσταση όπου μια μεγάλη δύναμη προβληματίζεται τι πρέπει να κάνει
με μια ταχέως ανερχόμενη άλλη δύναμη ονομάζεται παγίδα του Θουκυδίδη
γιατί πρώτη φορά την ανέλυσε και την περιέγραψε ο Έλληνας ιστορικός
με την αντίδραση της Σπάρτης στην άνοδο της ισχύος της Αθήνας.
Πρόσφατα ο Graham Allison καθηγητής του Harvard και σύμβουλος
του νυν αλλά και πολλών Αμερικανών προέδρων τα τελευταία 30 χρόνια
κυκλοφόρησε ένα βιβλίο με τίτλο "Destined for War:
Can America and China escape Thucydide’s trap?”
(Προορισμένοι για πόλεμο: Μπορούν οι ΗΠΑ και η Κίνα να αποφύγουν
την παγίδα του Θουκυδίδη;”).
Στο βιβλίο περιγράφεται αναλυτικά η κατάσταση όπως διαμορφώνεται μεταξύ
της οικονομικής και αμυντικής ισχύος των δυο χωρών τις τελευταίες δεκαετίες.
Περιγράφεται επίσης ο επιθετικός θυμικός χαρακτήρας των ηγετών
των δυο χωρών αυτή την περίοδο κάτι που αντικατοπτρίζει
και τις διαθέσεις μεγάλων τμημάτων των κοινωνιών τους.
Κατά την ιστορική έρευνα του Allison και του Harvard οι περισσότεροι
μεγάλοι πόλεμοι της νεότερης ιστορίας αποδίδονται σε συνθήκες αίσθησης
απειλής μιας μεγάλης δύναμης από την ισχυροποίηση άλλων μικρότερων.
Κατά την έρευνα αυτή τα τελευταία 500 χρόνια έχουν εντοπιστεί 16 περιστατικά
στην ιστορία που ταιριάζουν σε αυτό το μοντέλο.
Από τα 16 αυτά περιστατικά μόνο σε 4 περιπτώσεις η ανακατανομή ισχύος
δεν λύθηκε με έναν μεγάλο πόλεμο.
Οι αναλυτές αλλά και οι αγορές φαίνεται να υποτιμούν την πιθανότητα
μιας επέμβασης των ΗΠΑ στη Βόρεια Κορέα γιατί θεωρούν ανυπολόγιστες
τις καταστροφές μιας αναμέτρησης με την Κίνα,
η οποία βρίσκεται πίσω από τη Βόρεια Κορέα.
Εν τω μεταξύ, οι αντιφατικές δηλώσεις Αμερικάνων αξιωματούχων
περί επέμβασης ή μη στην Κορεατική χερσόνησο εκλαμβάνονται σαν απουσία
σαφούς στρατηγικής και όχι σαν στοιχείο καθησυχασμού με στόχο τον αιφνιδιασμό.
Επίσης όλοι γνωρίζουν τα τεράστια χρέη
που έχει συσσωρεύσει το παγκόσμιο
οικονομικό σύστημα τα οποία καθιστούν
κάθε παραγωγική επένδυση δύσκολα αποδοτική.
Στο παρελθόν τέτοιου είδους προβλήματα
διαγραφής χρεών και υποχρεώσεων
για καταβολή συντάξεων και υπηρεσιών κοινωνικής
πρόνοιας συνήθως έχουν λάβει χώρα και γίνει
αποδεκτά χωρίς διαμαρτυρίες μετά από πολέμους.
Ο μοναδικός τρόπος να βγουν οι δυο αντίπαλοι από την παγίδα του Θουκυδίδη
είναι να εκχωρήσουν οι ΗΠΑ στη δεύτερη μεγάλη δύναμη μια ευρύτερη περιοχή
του πλανήτη όπου θα μπορούν να ικανοποιούν τα εγωιστικά ένστικτα
όσων θεωρούν εαυτούς ισχυρούς οπότε χρειάζονται και κάποιους να τους υπακούν.
Πράγματι η συνέχεια αναμένεται με ενδιαφέρον...
Εμείς παραμένουμε καθηλωμένοι στην πολιτική, οικονομική
και πνευματική μας αναπηρία ως λαός και ηγεσία.
"Σας γαμώ το Χάρβαντ...” που λένε και οι ρεμπεσκέδες που μας κυβερνούν...
Κώστας Στούπας
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου