Η μάχη του Μαραθώνα υπήρξε καθοριστικός σταθμός στην ιστορία της Δύσης.

Οι Μήδοι είναι γεγονός ότι ήταν ικανότατοι

 έφιπποι πολεμιστές, ίσως οι καλύτεροι 

του αρχαίου κόσμου, λόγω των εξαιρετικών αλόγων 

που εξέτρεφαν. 

Ανάλογη θέση είχαν στον περσικό στρατό 

οι τοξότες και οι ακοντιστές.

Όσο για την τακτική των Περσών την ώρα της μάχης, 

ήταν η εξής: πλησίαζαν τον αντίπαλο στρατό 

σε απόσταση βολής, όπου σταματούσαν στήνοντας 

ένα τείχος με τις ασπίδες από πλεγμένα κλαδιά

 λυγαριάς, και, οχυρωμένοι πίσω από αυτό, εκτόξευαν

 με ταχύτητα τα βέλη τους στον εχθρό.

 Ο Πέρσης τοξότης μπορούσε να ρίχνει 

μια βολή ανά μερικά δευτερόλεπτα.

Η στρατηγική του Μιλτιάδη

 παρέμεινε παροιμιώδης. 

Μολονότι ο πόλεμος στην Ελλάδα δεν είχε εξελιχθεί 

τόσο ώστε να αναδεικνύει την εφευρετικότητα

 ή την εξυπνάδα των στρατηγών, ο στρατηγός 

κατέστρωσε ένα ιδανικό σχέδιο μάχης. 

Η παραδοσιακή τακτική της οπλιτικής φάλαγγας

 ήταν απλούστατη: οι άνδρες σχημάτιζαν ορθογώνιο

 που απαρτιζόταν από στοίχους και οχτώ 

ή περισσότερους ζυγούς, όπου κάθε στοίχος

 αποτελούσε ένα άθραυστο τείχος από ασπίδες 

που θύμιζε κινούμενο φρούριο.

Οι άνδρες που θα έφταναν σε απόσταση βολής 

από τους Πέρσες θα έπρεπε να αρχίσουν να τρέχουν, 

ώστε να μειωθεί τάχιστα ο χρόνος έκθεσής τους

 στα βέλη των αντιπάλων. 

Άλλωστε, ο Ηρόδοτος μας πληροφορεί 

ότι οι Αθηναίοι στον Μαραθώνα ήταν

 οι πρώτοι Έλληνες οπλίτες που επιτέθηκαν 

τροχάδην στο αντίπαλο στράτευμα. 

Το ιδιοφυές στρατήγημα του Μιλτιάδη

 ήταν καινοφανές, καθότι ο πόλεμος στην Ελλάδα 

δεν είχε εξελιχθεί τόσο ώστε να αναδεικνύει 

την εφευρετικότητα των στρατηγών. 

Προφανώς, η τακτική του ήταν 

εκατό χρόνια μπροστά από την εποχή του.

Είναι γνωστό ότι οι Πέρσες πολέμησαν με ανδρεία.

 Επρόκειτο για περήφανο λαό που είχε συγκροτήσει 

μεγάλη αυτοκρατορία και δικαιολογημένα είχε

 κερδίσει τη φήμη του αήττητου.

 Καθώς το αθηναϊκό κέντρο ήταν σκοπίμως αδύναμο, 

οι Πέρσες προχώρησαν σε ικανό βάθος, ωστόσο 

τα ισχυρά άκρα του αθηναϊκού στρατεύματος

 δεν άργησαν να υπερτερήσουν, με αποτέλεσμα

 οι Πέρσες να υποχωρήσουν, 

τρέχοντας προς τα πλοία τους.

Ήδη η μάχη είχε κερδηθεί. 

Οι απώλειες είναι ενδεικτικές: 192 Αθηναίοι

 έπεσαν στο πεδίο της μάχης και 11 Πλαταιείς.

 Αντίθετα, οι νεκροί Πέρσες 

άγγιξαν τον αριθμό των 6.400. 

Η καταμέτρησή τους ήταν σχολαστική, διότι 

οι Αθηναίοι είχαν τάξει στην Άρτεμη 

μια κατσίκα για κάθε σκοτωμένο αντίπαλο.

Η ηρωοποίηση του Μιλτιάδη ήταν αναπόφευκτη. 

Αυτός είχε την ιδέα να εξέλθει από την πόλη

 η οπλιτική δύναμη και να οργανωθεί στον Μαραθώνα.

 Ο θάνατος του πολέμαρχου Καλλίμαχου ανέδειξε 

τον Μιλτιάδη σε μοναδικό συντελεστή της νίκης.

 Ωστόσο, τον επόμενο χρόνο μια απερίσκεπτη

 εκστρατεία στις Κυκλάδες είχε καταστροφικά

 αποτελέσματα για τον Μιλιτιάδη, καθότι 

οι εχθροί του βρήκαν την ευκαιρία να εκδικηθούν.

 Έτσι, σημειώνει ο Billows, οι Αθηναίοι έδειξαν 

τη σκοτεινή πλευρά

 της δημοκρατίας τους – ήτοι τη ζηλοφθονία...

«Ό,τι κι αν είχε συμβεί», δηλώνει συμπερασματικά 

ο συγγραφέας, «θα ήταν αναμφίβολα πολύ 

διαφορετικό από αυτό που συνέβη στην αρχαία Ελλάδα 

χωρίς τη γόνιμη συμβολή Αθηναίων, 

όπως ο Θεμιστοκλής ο Περικλής, ο Αισχύλος, 

ο Σοφοκλής και ο Ευριπίδης, ο Αριστοφάνης 

και ο Μένανδρος, ο Θουκυδίδης και ο Σωκράτης, 

ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης, ο Ισοκράτης

 και ο Δημοσθένης, ο Ικτίνος και ο Φειδίας 

και όλοι οι υπόλοιποι.

Όσο παρωχημένο κι αν ακουστεί, 

η Μάχη του Μαραθώνα υπήρξε καθοριστικός σταθμός 

στην ιστορία της Δύσης. 

Οι δέκα χιλιάδες Αθηναίοι που πήραν τα όπλα 

και εφόρμησαν πάνω στους Πέρσες εκείνη τη μέρα 

έσωσαν –με όλη τη σημασία της λέξεως– τον δυτικό πολιτισμό».

Του Κωστή Παπαγιώργη από lifo.gr

Ο Μπάϊρον, επισκεπτόμενος περιοχές αρχαίας δόξας, 

όπως ο Μαραθώνας, 

θλιβόταν για την παρακμή της Ελλάδας 

(Ελλάς ωραία! Λείψανο θλιβερό αξίας που έχει δύσει!), 

αλλά ονειρευόταν κιόλας:

Βουνά τον πλατύ Μαραθώνα κοιτάνε

και κείνους κοιτάει η θάλασσα πέρα 

κι εγώ πώς μπορούσε ονειρεύομαι να ‘ναι

Ελεύθερη πάλι η Ελλάδα μια μέρα!