Πότε έγινε ο διαχωρισμός, κάθε πότε συμπίπτει ο εορτασμός
και γιατί αναζωπυρώνονται τώρα τα σενάρια για κοινή συμφωνία
των δύο Εκκλησιών
Κείμενο: Γεώργιος Σαρρής
Μια δήλωση του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου
έχει πυροδοτήσει έναν μεγάλο κύκλο συζητήσεων, αναφορικά με το εάν
θα πρέπει να εορτάζεται επιτέλους από κοινού το Πάσχα,
μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών.
«Αποτελεί σκάνδαλον ο χωριστός εορτασμός του μοναδικού γεγονότος
της μιας Αναστάσεως του Ενός Κυρίου» δήλωσε χαρακτηριστικά
ο Προκαθήμενος της Ορθόδοξης Εκκλησίας ανήμερα του Πάσχα
των Καθολικών που φέτος έπεσε στις 31 Μαρτίου.
31 φορές θα συμπέσει τον 21ο αιώνα
Για την ιστορία, θυμίζουμε πως τελευταία φορά που συνέπεσε το Πάσχα
ήταν το 2017 και θα ξανασυμβεί του χρόνου, το 2025.
Από το 2017 έως το 2020 υπήρχε διαφορά μιας εβδομάδας, ενώ από το 2021
η «ψαλίδα» άνοιξε στον ένα μήνα.
Εάν δεν υπάρξει κάποια τροποποίηση, από κοινού το Πάσχα θα εορταστεί
πέραν του 2025, τα έτη 2028, 2031, 2034, 2037, 2038, 2041 κ.α.
Κατά τον 21ο αιώνα που διανύουμε, μονάχα 31 φορές θα συμπέσει
ο εορτασμός της Ανάστασης του Κυρίου, με το όριο εορτασμού
του Ορθόδοξου Πάσχα να κυμαίνεται από τις 4 Απριλίου το νωρίτερο
έως τις 8 Μαΐου το αργότερο, ενώ του Καθολικού από τις 22 Μαρτίου
έως τις 25 Απριλίου.
Κατά συνέπεια οι Ορθόδοξοι δεν θα έχουν ποτέ Πάσχα τον Μάρτιο
και οι Καθολικοί ποτέ Πάσχα τον Μάιο.
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο για όσους βλέπουν μακριά είναι
πως σύμφωνα με τους υπολογισμούς το έτος 2698 θα εορταστεί
για τελευταία φορά από κοινού το Πάσχα.
Από ‘κει και πέρα δεν θα συμπέσει ποτέ – και θα εξηγήσουμε παρακάτω
το γιατί συμβαίνει αυτό.
Η θέση του Πατριάρχη
Όπως είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος:
«Δεόμεθα δε του Κυρίου της δόξης, να μας αξιώση, ο κοινός εορτασμός
του Πάσχα που θα έχουμε κατά την επόμενη χρονιά, να μη αποτελέση
μίαν ευτυχή απλώς σύμπτωσιν, ένα τυχαίο συγκυριακό γεγονός,
αλλά την απαρχή της καθιερώσεως κοινής ημερομηνίας
για τον εορτασμό του κατ᾽ έτος υπό της Ανατολικής
και Δυτικής Χριστιανοσύνης, εν όψει και της επετείου συμπληρώσεως
1700 χρόνων, το 2025, από της συγκλήσεως της εν Νικαία
Α´ Οικουμενικής Συνόδου, η οποία, μεταξύ άλλων, ασχολήθηκε
και με το ζήτημα της ρυθμίσεως του χρόνου εορτασμού του Πάσχα.
Είμαστε αισιόδοξοι, καθώς εκατέρωθεν υπάρχει η προς τούτο
καλή θέλησις και προθυμία».
Πώς ξεκίνησαν όλα
Όλα ξεκίνησαν πριν καν γεννηθεί ο Χριστός.
Το ημερολόγιο που χρησιμοποιούσαν οι Ιουδαίοι,
βασιζόταν στον κύκλο της Σελήνης.
Το Πάσχα (φέρεται να προέρχεται από την εβραϊκή λέξη «πεσάχ»
που σημαίνει «έξοδος/διέλευση»), αποτελούσε ανάμνηση της εξόδου
του εν λόγω έθνους από τη δουλεία της Αιγύπτου υπό την ηγεσία
του Μωυσή μέσω θεϊκής παρέμβασης.
Εορταζόταν την 14η του μηνός Νισάν, ημέρα της πρώτης πανσελήνου
της άνοιξης ή αμέσως μετά την εαρινή ισημερία.
Εν συνεχεία, αρκετά χρόνια μετά την Ανάσταση του Κυρίου,
η εαρινή ισημερία συνδέθηκε με τον εορτασμό του χριστιανικού Πάσχα.
Αυτό συνέβη γιατί ο Χριστός αναστήθηκε την πρώτη μέρα
μετά το Εβραϊκό Πάσχα, όπως αναφέρεται και στα Ευαγγέλια.
Οι κατά τόπους χριστιανικοί ναοί τον πρώτο καιρό δεν γιόρταζαν
το Πάσχα την ίδια ημέρα.
Οι ιουδαϊκοί το γιόρταζαν την 15η του εβραϊκού μηνός Νισάν όποια ημέρα
της εβδομάδας κι αν έπεφτε, ενώ οι εθνικές εκκλησίες την πρώτη Κυριακή
μετά την πρώτη εαρινή πανσέληνο.
Η Α’ Οικουμενική Σύνοδος του 325 μ.Χ.
Για να μην υπάρχουν αυτές οι… εορταστικές παραφωνίες, κλήθηκε να δώσει
λύση η Α’ Οικουμενική Σύνοδος το 325 μ.Χ. Σε αυτή αποφασίστηκε
από τους 318 πατέρες της Εκκλησίας, ότι το Πάσχα θα πρέπει να εορτάζεται
την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο της άνοιξης.
Στην περίπτωση που η πανσέληνος πέφτει Κυριακή, θα εορτάζεται
την αμέσως επόμενη Κυριακή. Με αυτό τον τρόπο το Πάσχα των χριστιανών
δεν θα συνέπιπτε με το εβραϊκό. Μάλιστα η Σύνοδος ανέθεσε
στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας να ενημερώνει εγκαίρως κάθε χρόνο
τις άλλες εκκλησίες για την ημέρα που θα πέφτει το Πάσχα,
αφού προηγουμένως είχε υπολογιστεί η ημερομηνία
της πρώτης εαρινής πανσελήνου.
Δώστε προσοχή τώρα: Εκείνο τον καιρό ίσχυε το Ιουλιανό ημερολόγιο
(που είχε θεσπίσει ο Ιούλιος Καίσαρας από το 45 π.Χ.), που στις μέρες
αποκαλούμε «παλαιό ημερολόγιο» και το ακολουθούν
οι «Γνήσιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί», ευρύτερα γνωστοί
ως Παλαιοημερολογίτες.
Το Ιουλιανό ημερολόγιο όμως, έχει ένα μικρό σφάλμα.
Ανά τέσσερα χρόνια πέφτε έξω κατά 45 λεπτά, οπότε κάθε 129 χρόνια
πέφτει έξω κατά μια ημέρα, με συνέπεια να μετακινείται όλο και νωρίτερα
η εαρινή ισημερία.
Έτσι, ενώ η εαρινή ισημερία την εποχή του Χριστού συνέβη
στις 23 Μαρτίου, το έτος 1582 έφτασε να συμβαίνει στις 11 Μαρτίου.
Από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό.
ο Πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ που ήταν εκείνη την εποχή προκαθήμενος
της Καθολικής Εκκλησίας, ανέθεσε στους αστρονόμους του να προβούν
σε ημερολογιακή μεταρρύθμιση.
Έτσι, η 5η Οκτωβρίου 1582 μετονομάστηκε σε 15η Οκτωβρίου,
προκειμένου να διορθωθεί το λάθος που είχε συσσωρευτεί
τους προηγούμενους αιώνες και η εαρινή ισημερία να επιστρέψει
στην 21η Μαρτίου, όπως και συνέβαινε και την εποχή
της Α’ Οικουμενικής Συνόδου.
Το Νέο αυτό ημερολόγιο, το λεγόμενο Γρηγοριανό, υιοθετήθηκε
από τα καθολικά κράτη σχεδόν άμεσα ενώ πολύ αργότερα άρχισαν
να το χρησιμοποιούν και τα ορθόδοξα.
Για την ιστορία στην Ελλάδα η αντικατάσταση του Ιουλιανού ημερολογίου
από το Γρηγοριανό, έγινε στις 16 Φεβρουαρίου 1923, που μετονομάστηκε
σε 1η Μαρτίου 1923. Αφαιρέθηκαν δηλαδή 13 ημέρες εκείνη την χρονιά
και το 1924 το αποδέχθηκε και η Ελλαδική Εκκλησία
αν και με μεγάλους δισταγμούς.
Κι αυτό γιατί το νέο ημερολόγιο είχε καταρτιστεί
από έναν καθολικό προκαθήμενο.
Χαρακτηριστικά είναι τα επεισόδια που συνέβησαν το 1927, όπου σύμφωνα
με δημοσιεύματα της εποχής, ο φανατισμένος όχλος
«δεν σεβάστηκε ούτε τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χρυσόστομο!
Ενώ πήγαινε να ιερουργήσει, του επετέθησαν και με μια ψαλίδα του έκοψαν
τα γένια και θα τον σκότωναν, αν δεν μεσολαβούσε
ο γιγαντόσωμος Μητροπολίτης Γρεβενών Θεόκλητος».
Θα πρέπει να σημειωθεί πως η συζήτηση για κοινό εορτασμό του Πάσχα,
έχει ξεκινήσει μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου
και του Πάπα Φραγκίσκου από το 2014, κατά τη διάρκεια συνάντησης
που είχαν στην Ιερουσαλήμ.
Το 2025 εξαιτίας του γεγονότος ότι συμπληρώνονται 1.700 χρόνια
από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας ίσως αποτελέσει
μια καλή αφορμή προκειμένου οι δύο Εκκλησίες να συνομολογήσουν
στο θέμα της μεγαλύτερης γιορτής της Χριστιανοσύνης.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου