Ηλέκτρα: η σύγκρουση του άγραφου νόμου με το νόμο
που θεσμοθετεί, για λογαριασμό της πόλης, ο άρχοντας.
Η Ηλέκτρα, σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης,
είναι σύμβολο της αγάπης προς τον πατέρα
και της αντιζηλίας προς τη μητέρα.
Σε δεύτερη όμως ανάγνωση, είναι το σύμβολο
της σύγκρουσης του άγραφου νόμου
της κοινής γνώμης (του λαού)
και του νόμου που θεσμοθετεί
για λογαριασμό της πόλης ο άρχοντας.
Ο εκάστοτε άρχοντας!
Ίσως και γι αυτόν ακριβώς το λόγο
αναφέρεται και με το όνομα Λαοδίκη.
Είναι η σύγκρουση της παλιάς κοινωνίας
του νόμου του αίματος για το αίμα
και του νόμου της πόλης κράτους.
Υπάρχει όμως και μία άλλη αιρετική ματιά
που όλα αυτά τα βλέπει, πολύ απλά,
σαν έναν διαρκή και διαχρονικό
θανάσιμο πόλεμο εξουσίας.
Όταν, η Ηλέκτρα, φθάνει σε ηλικία γάμου,
ο Αίγισθος της απαγορεύει το γάμο μ' έναν
από τους κραταιούς πρίγκιπες που την ζητούν
γιατί φοβάται πως ένας τέτοιος συνδυασμός
μπορεί να γεννήσει τον εκδικητή του φόνου
και τον διεκδικητή του θρόνου.
Της δίνει ως σύζυγο έναν χωρικό,
ευγενικής μεν καταγωγής,
αλλά πάμπτωχο που ζει έξω από την πόλη.
Ο γάμος που θα αντιστοιχούσε στην καταγωγή της
(στο γένος)
και στη φύση της μοιάζει οριστικά χαμένος.
Τον παρόντα γάμο η Ηλέκτρα
δεν τον επικυρώνει αρνούμενη
να έχει σεξουαλικές σχέσεις με τον σύζυγό της.
Η άρνηση αυτή, σύμφωνα με το ήθος της,
συνεπάγεται και την πλήρη απουσία σεξουαλικής ζωής,
άρα προσωρινή ή και οριστική απώλεια
της απόκτησης παιδιών, απώλεια
που θεωρείτο ως η μεγίστη για τους αρχαίους Έλληνες.
Ίσως και από αυτό το γεγονός μπορεί κάποιος να φτάσει
στο σημείο να πει ότι Ηλέκτρα (αυτό που λάμπει)
μπορεί και να σημαίνει και άλεκτρον (κατ ευφημισμόν)
Άλεκτρον (δίχως νυφικό κρεβάτι)
Βλέπε και Λέκτρον στο ετυμολογικό λεξικό Hofmann
http://www.scribd.com/doc/6485717/-Hofmann
Ο Ευριπίδης με την προβολή του φτωχού,
αλλά ακέραιου, ηθικού και αμερόληπτου
γεωργού, καταπολεμά την πρόληψη,
σύμφωνα με την οποία η πραγματική ευγένεια
εξαρτάται μόνο από την καταγωγή
ή από τον πλούτο ή ακόμη από τη φυσική δύναμη.
Με τον τρόπο αυτό εισάγει την ιδέα της δημοκρατίας
στους αρχαίους μύθους.
Ηλέκτρα του Ευριπίδη
(διδάχτηκε πρώτη φορά το 413 π.Χ)
Κλείνω όμως την εγγραφή μου με ένα ποίημα
του Ιρλανδού ποιητή Oscar Wilde, 1877
κατά την επίσκεψή του στο Αρχαίο Θέατρο Άργους.
Προφανώς, ο ποιητής με το τραγικό τέλος, κάθεται
στα σκαλιά του Αρχαίου Θεάτρου, βλέπει
την πορφυρή θάλασσα, τη θέα του αργολικού κάμπου,
παραλληλίζει το λίκνισμα του σταριού
με τους γοργούς ρυθμούς της τραγωδίας
και τέλος βλέπει το βεβηλωμένο Άργος.
Στοχάζεται ο ποιητής πως ήταν το θέατρο
το 300 π.Χ. και πως είναι το 1877, τι καταστροφές
προξένησαν: οι Ρωμαίοι, οι οποίοι κατέκλεψαν
όλα τα αγάλματα της σχολής Αγελάδα,
οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου,
(ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία)
οι Τούρκοι αλλά και τόσοι άλλοι.
[το παρόν, δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα
Ενημέρωση Πελοποννήσου, 14/4/2004].
Το βεβηλωμένο Άργος
[μετάφραση: Ιωάννης Καρβέλας]
Τσουκνίδες και παπαρούνες
φθείρουν το λαξευτό σκαλί
Κανένας ποιητής με την ελιά της αθανασίας
δεν τραγουδά το ευχάριστο άσμα του,
ούτε η γοερή τραγωδία
Τρομάζει τον αέρα το πράσινο στάρι
κυματίζει γλυκά εκεί όπου κάποτε ο Χορός
κινούνταν με γοργούς ρυθμούς
Μακριά στην Ανατολή μια πορφυρή έκταση
θάλασσας οι χρυσαφένιοι βράχοι
που φυλάκισαν την Δανάη
και το βεβηλωμένο Άργος μπρος στα πόδια μου.
Δεν είναι τώρα η εποχή που θρηνούμε
τα περασμένα, το ναυάγιο ενός έθνους πάνω
στην πέτρα του Χρόνου, ή τις φοβερές καταιγίδες
της παμφάγου Μοίρας, διότι οι άνθρωποι
φωνασκούν μπρος στην πόρτα μας, ο κόσμος
γέμισε πανούκλα, αμαρτία και έγκλημα,
Ακόμα και ο Θεός έχει χάσει
το μισό θρόνο του για χρυσάφι.
Desecrated Argos
Nettles and poppy mar each
rock - hewn seat:
No poet crowned with olive deathlessly
Chant his glad song, nor clamorous Tragedy
Startles the air green corn is waving sweet
Where once the Chorus
danced to measures fleet
Far to the East a purple stretch of sea,
The cliffs of gold that prisoned Danae
And desecrated Argos at my feet.
No season now to mourn the days of old,
A nation's shipwreck on the rocks of Time,
Or the dread storms of all - devouring Fate,
For now the peoples clamour at our gate,
The world is full of plaque and sin and crime,
And God Himself is half - dethroned for Gold!
Ο Ιρλανδός ποιητής Oscar Wilde
με παραδοσιακή Ελληνική φορεσιά της εποχής.
2 σχόλια :
http://www.youtube.com/watch?v=i16Rc8qsz4Y
ΗΛΕΚΤΡΑ του ΣΟΦΟΚΛΗ .παράσταση του "Αμφι-Θεάτρου" από το Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, το 1991.
Σκηνοθέτης: Σπύρος Ευαγγελάτος
Μετάφραση: Κ.Χ. Μύρης
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Λήδα Τασοπούλου (Ηλέκτρα) , Νικήτας Τσακίρογλου (παιδαγωγός) , Γιάννης Φέρτης (Ορέστης) , Σωτήρης Βάγιας (Πυλάδης) , Τιτίκα Βλαχοπούλου (Χρυσόθεμις) , Μάρθα Βούρτση (Κλυταιμνήστρα) , Θωμάς Κινδύνης (Αίγισθος) , Μαρία Διακουμάκου (κορυφαία) , Κάκια Ιγερινού , Μίνα Χειμωνά , Μαριάνθη Σοντάκη , Μαρία Αλβανού , Στέλλα Κρούσκα , Ζαχαρούλα Οικονόμου , Ελευθερία Ρήγου , Άννα Τσολακίδου , Ευτυχία Φαναριώτη , Φλώρα Φλεβά , Γιώτα Φωτοπούλου , Μαρίνα Ψάλτη.
Δημοσίευση σχολίου