Πώς βρέθηκαν σε γερμανικά μουσεία
αρχαίοι ελληνικοί θησαυροι,
ενώ παραμένει ανοικτό το θέμα της επιστροφής τους,
όπως ανέφερε στη Βουλή ο Δ. Ρέππας
Οι άνθρωποι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας έκρυβαν τους πολιτιστικούς θησαυρούς,
για να τους σώσουν, σε σπηλιές, σε αρχαίους τάφους, σε κρυφούς
υπόγειους χώρους μουσείων (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο), ακόμη και κάτω
από τα βάθρα των αγαλμάτων, όπως έκαναν
με τον Ερμή του Πραξιτέλους στην Ολυμπία
Η Ελλάδα πλήρωσε το δικό της τίμημα από τη γερμανική Κατοχή
και ως προς τις αρχαιότητές της. Θα ήταν απείρως βαρύτερο αν οι αρχαιολόγοι,
αφοσιωμένοι στην επιστήμη τους, δεν είχαν προνοήσει να κρύψουν τα αρχαία μας
πριν από τη γερμανική εισβολή. Και επίσης, αν δεν προστάτευαν όσα έμειναν
με κίνδυνο ακόμα και της ζωής τους.
Ο Δημήτρης Ρέππας ανέφερε στη Βουλή πως η Ελλάδα δεν παραιτείται
των αξιώσεών της επί των γερμανικών αρχών για όσα έγιναν στην κατοχή.
Στις αξιώσεις αυτές υπάγονται και οι αρχαιότητές μας. Σε 37 πόλεις
και περιοχές της χώρας έγιναν κλοπές αρχαιοτήτων
από τους Γερμανούς κατακτητές.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής Γερμανοί αρχαιολόγοι
έκαναν παράνομες ανασκαφές σε 17 περιοχές της Ελλάδας.
Τα διάφορα ευρήματα τα έστελναν στη Γερμανία. Κατά την αναχώρηση
των Γερμανών από την Αθήνα προκλήθηκαν μεγάλες ζημιές σε αρχαιότητες.
Με πυροβολισμούς και με ξιφολόγχες κατέστρεψαν αγάλματα και αγγεία
στην Ακρόπολη και τον Κεραμεικό. Όλα αυτά περιγράφονται σε έκθεση
που εκδόθηκε το 1946 από το υπουργείο Παιδείας.
Μήνες πριν από την πτώση του μετώπου και την εισβολή των Γερμανών
στην Ελλάδα οι φωτισμένοι εργάτες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας
αποφάσισαν να κρύψουν τους πολιτιστικούς θησαυρούς της.
Σε σπηλιές (Ακρόπολη), σε αρχαίους τάφους (Δελφοί), σε κρυφούς
υπόγειους χώρους των μουσείων (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο),
ακόμη και κάτω από τα βάθρα των αγαλμάτων
(Ερμής του Πραξιτέλους στο αρχαιολογικό μουσείο Ολυμπίας)
ή στα θησαυροφυλάκια των τραπεζών (χρυσά αντικείμενα και αρχαία νομίσματα),
οι σοφοί και σεμνοί άνθρωποι της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας διασφάλισαν
όσα περισσότερα μπορούσαν. Με τάξη και επισημότητα.
Ο ακαδημαϊκός Βασίλειος Πετράκος περιγράφει τα πάντα στο βιβλίο του
«Τα αρχαία της Ελλάδος κατά τον πόλεμο 1940-1944».
Περιγράφει επίσης πώς ήδη από πρώτους μήνες της Κατοχής οι ναζί
δημιούργησαν ειδική στρατιωτική «υπηρεσία προστασίας της τέχνης»,
δήθεν για να προστατεύσουν τις αρχαιότητες. Επικεφαλής της ορίστηκε
ο αρχαιολόγος Χανς Ούρλιχ φον Σένεμπεργκ, ο οποίος έφερε τον βαθμό
του αντισυνταγματάρχη. Η «προστασία» κράτησε πολύ λίγο
και τη διαδέχθηκε η αρπαγή με παράνομες ανασκαφές και κλοπές.
Παράνομες ανασκαφές έγιναν σε πολλά σημεία της Κρήτης
(ακόμα και στην ίδια την Κνωσό), στην Αίγινα, στη Χαλκίδα, σε σπήλαιο
της Κωπαΐδας, στη Λακωνία, στην Αγία Θεοδώρα Αρτας, στη Νέα Αγχίαλο
Μαγνησίας, στη Λάρισα, στον Βόλο, στη Θεσσαλονίκη, στη Βεργίνα.
Στην έκθεση του υπουργείου Παιδείας αναφέρονται χαρακτηριστικά
παραδείγματα κλοπής αρχαίων:
Αρχαία κεφαλή γυναικός του 4ου π.Χ. αιώνα δωρήθηκε στον στρατάρχη Λιστ.
Από το Μουσείο Κεραμεικού εκλάπη μελανόμορφος πίνακας.
Από το μουσείο Χαιρώνειας χρυσό ενώτιο χρυσό φύλλο και 5 πήλινα αγγεία.
Ο Γερμανός στρατιωτικός διοικητής Λάρισας Κόλερ εζήτησε
και έλαβε από τον τότε νομάρχη άγαλμα Αθηνάς του 3ου π.Χ. αιώνα.
Στη Θεσσαλονίκη, οπλισμένοι Γερμανοί στρατιώτες αφαίρεσαν
το μαρμάρινο άγαλμα Ηρακλειώτισσας (το οποίο επεστράφη το 1947),
γεωμετρικό αγγείο, γυναικείο άγαλμα και πορτρέτο από τους χρόνους
της υστερινής αρχαιότητας.
Από το Μουσείο Γόρτυνας εκλάπησαν άγαλμα νύμφης ή Αφροδίτης
ρωμαϊκής εποχής, ένα άγαλμα καθήμενης γυναικός και επιτύμβιο
ελληνιστικών χρόνων. Η αρχαιολογική συλλογή Ποτιδαίας, συγκεντρωμένη στο σχολείο, διερπάγη από τους Γερμανούς.
Οι κατακτητές πίεζαν να αποκαλυφθούν τα θαμμένα αρχαία
αλλά συναντούσαν τη σθεναρή αντίσταση των υπευθύνων.
Χαρακτηριστικά ο Κεραμόπουλος απαντά στο επιχείρημα
ότι κινδυνεύουν από την υγρασία, λέγοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση
έχει άλλα να μεριμνήσει, όπως π.χ για τη σωτηρία από τον λιμό.
Και ότι τα φιλάρχαια αισθήματα του λαού δεν είναι ζωηρά «εφόσον αυτός πεινά».
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΚΩΤΤΗ
ΠΗΓΗ:http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22784&subid=2&pubid=63639716
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου