Ένα εξαιρετικό φωτογραφικό αφιέρωμα στους ανθρώπους και στη ζωή
στην παλιά Κρήτη ετοίμασε η σελίδα στο facebook Chania Crete.
Σπάνια ντοκουμέντα μίας ζωής που έχει περάσει αλλά που έχει αφήσει
το στίγμα της στην φυσιογνωμία και του σημερινού Κρητικού.
Οι φωτογραφίες σε πολλές περιπτώσεις συνοδεύονται από επεξηγηματικά κείμενα
που δίνουν λεπτομέρειες για αυτό που βλέπουμε.
Στο κείμενο του αφιερώματος σημειώνονται τα εξής:
Γυρνάμε πίσω στα παλιά, τότε που όλα ήταν όμορφα σε τούτη τη γωνιά
ετούτου του πλανήτη…
Όμορφο το τοπίο, απ’ αυτά που χαρακτηρίζουμε παραδεισένια, όπου το μάτι
βρίσκει όμορφες εικόνες να ακουμπήσει απάνω τους, να ξεκουραστεί
και να ξεφύγει απ’ τη ματαιότητα της καθημερινότητας, το αυτί αφουγκράζεται
τους ήχους της φύσης…η μύτη γυρίζει πίσω και οσμίζεται τις μυρωδιές
που για χρόνια έθρεψαν τους ανθρώπους τούτης της γης…
Όμορφοι οι άνθρωποι με αξίες που τις χαρακτήριζε η αγάπη για τον τόπο,
η μετριοφροσύνη, η αλληλεγγύη, η αξιοπρέπεια, η μερακλοσύνη, η ψυχική αρμονία….
Φωτογραφία: Γιώργος Ανυφαντάκης
Δεκαετία του 70′ ο Νταγκουνόγιαννης αγναντεύει τον κόλπο της Κισάμου.
Αριστερά του τα Φαλάσαρνα, και ευθεία μπροστά το ακρωτήρι της Γραμβούσας.
Το “…σήμα κατατεθέν” της τεράστιας αξίας του μεγάλου Ανυφαντή.
Η φωτογραφία είναι τραβηγμένη από τον Προφήτη Ηλία!
Φωτογραφία: Γιώργος Ανυφαντάκης
Μέχρι την εποχή του Μεσοπολέμου οι Κρητικοί φορούσαν κυρίως
το σπαστό κόκκινο φεσάκι με τη μακριά φούντα, το οποίο, να τονίσουμε ότι,
δεν έχει καμιά σχέση με το κωνοειδές φέσι των Τούρκων.
Παράλληλα φορούσαν και το μεγάλο μαντήλι, που πριν πάρει
το τούρκικο όνομα «σαρίκι» λεγόταν «πέτσα».
Είδος «πέτσας» φορούσαν οι Κρητικοί από τα τέλη του 15ου αιώνα.
Την τύλιγαν στο κεφάλι τους και άφηναν τις άκρες να πέφτουν στους ώμους,
εμπρός και πίσω.
Πιο παλιά την «πέτσα» τύλιγαν στο λαιμό, είχε φαρδύτερες άκρες,
που έπεφταν στους ώμους και την έλεγαν «στόλα».
Η «πέτσα» ονομαζόταν και «τζεβρές», όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κρήτη.
Το σαρίκι (μαντήλα), παλαιότερα, ήταν ένα μακρόστενο μεταξωτό πολύχρωμο μαντήλι,
το περίφημο» «λαχουρί» με το οποίο αρκετοί Κρήτες τύλιγαν
το σπαστό κόκκινο φεσάκι τους.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι το σύγχρονο πλεχτό μεταξωτό μαύρο σαρίκι,
που θεωρείται στις μέρες μας το παραδοσιακό κεφαλοκάλυμμα του Κρητικού,
με τα πυκνά κρόσσια που μοιάζουν με δάκρυα, έκανε την εμφάνισή του
το δεύτερο τέταρτο του 20ου αιώνα στην κεντρική Κρήτη.
Λέγεται πως έχει πολλά κρόσσια για να δείξει τα πολλά χρόνια της Τουρκοκρατίας
στην Κρήτη και συμβολίζουν, με το σχήμα τους, τη θλίψη και το θρήνο
που προκάλεσε το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου στα 1866
Φωτογραφία: Γιώργος Ανυφαντάκης
Φωτογραφία: Γιώργος Ανυφαντάκης
Φωτογραφία: Γιώργος Ανυφαντάκης
Στα ορεινά της Κρήτης ζει ένα δεντράκι, η αμπελιτσιά, συγγενικό της φτελιάς
που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Από το ξύλο αμπελιτσιάς κατασκευάζονται
παραδοσιακά οι μαγκούρες των βοσκών στην Κρήτη.
Το Κρητικό Ραβδί, ή αλλιώς Κατσούνα, αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος
του σώματος των Κρητικών.
Ηλικιωμένοι και νέοι Βοσκοί Κρητικοί κρατούσαν συνεχώς μια Κατσούνα
για να τους βοηθάει στο περπάτημα και κυρίως ανεβαίνοντας ορεινές περιοχές,
όπου βοσκούσαν τα ζώα τους και παρέμεναν εκεί για ημέρες.
Ήταν πολύτιμο εργαλείο για την μεταφορά του σακουλιού τους, που περιείχε
το καθημερινό κολατσιό και νερό που ετοίμαζε η νοικοκυρά Κρητικοπούλα.
Πολύτιμες χρήσεις της Κατσούνας ακόμη ήταν να καθαρίζουν οι βοσκοί
με αυτήν τα μονοπάτια τους, αλλά και να εγκλωβίζουν με τη ράχη της τα ζώα τους
που θέλουν να τους ξεφύγουν, ενώ σε εμπόλεμες εποχές αποτελούσε
και όπλο εναντίον του εχθρού.
Ακόμα και σήμερα, η Κατσούνα χρησιμοποιείται από πολλούς Κρητικούς βοσκούς
και κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, ενώ συμβολίζει ταυτόχρονα
την Κρητική υπερηφάνεια και παράδοση.
1955, δεύτερη χρονιά του Καλυβιανού Καρναβαλιού! Αυτή τη χρονιά ο καρνάβαλος
ήταν “εισαγόμενος”… Το κεφάλι είχε έρθει με πακέτο από την Πάτρα
και το σώμα κατασκευάστηκε με εφημερίδες και αλευρόκολα…
Το αμαξίδιο τώρα δεν το τράβαγε άνθρωπος αλλά δύο γαϊδουράκια.
Σαφώς βελτιωμένος από τον πρώτο…. Στη φωτογραφία τα παιδιά
του Χαράλαμπου Αθηναίου Αγγελική, Ευάγγελος και Αμαλία
Φωτογράφος: Dmitri Kessel, 1948
Στις ιδιαίτερες τελετές των Μεβλεβήδων, ο προϊστάμενος του τεκέ,
έχει τον τίτλο του Σεΐχη και συμβολίζει τον ήλιο.
Οι δερβίσηδες (μοναχοί) χορεύουν ρυθμικά, με απόλυτα καθορισμένες κινήσεις,
με ορισμένα βήματα περιστροφικά, γύρω από τον Σεΐχη (ήλιο) παριστάνοντας,
με τις κινήσεις του χορού αυτού, τους πλανήτες
που περιστρέφονταν γύρω από τον ήλιο.
Το οικοδόμημα του τεκέ των Μεβλεβήδων υπάρχει ακέραιο και σήμερα
στεγάζει το Κέντρο Παιδικής Μέριμνας.
Δεκαετία 70, ηλιοθεραπεία στον Φάρο των Χανίων
Το όνομα «Κρι-Κρι» λέγεται ότι το απέκτησε τη δεκαετία του πενήντα…
Στην φωτογραφία ο Σελινιώτης Ευτύχης Πρωτοπαπαδάκης
με το εξημερωμένο αγρίμι του που θέλησε να κάνει δώρο
στον τότε πρόεδρο της Αμερικής Χάρι Τρούμαν.
Η ιστορία λέει ότι ο πρόεδρος δέχτηκε το δώρο και μάλιστα κάλεσε τον ίδιο
τον Πρωτοπαπαδάκη στην Αμερική για να του το παραδώσει…
Όταν αυτός φώναζε το αγρίμι «έλα αγριμάκι μου».
Η επιλεγόμενη “Μόνα Λίζα της Κρήτης”… Φωτογραφία 1939, Nelly’s
(Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη), από την συλλογή του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης!
Κατασκευή δρόμων, Dmitri Kessel, 1948
Αγροτική οικογένεια Κρήτη 1947
Οι Κρητικοί δεν υποτάσσονται… Δεν σκλαβώνονται…
Αντάρτες στην κατοχή από το αρχείο του Αντώνη Εργαζάκη!
Αριστερά και δεξιά Βαρδουλέδες από τους Ανύδρους
και στο κέντρο Κοντεκάκης Ιωάννης από τα Καμάρια Σελίνου!
Παζάρι την Μεγάλη Παρασκευή του 1929 στο Καστέλλι Κισάμου,
με την οδό Σκαλίδη γεμάτη από κόσμο… Φωτογραφία: Γιώργος Ανυφαντάκης
Παραδοσιακό παντοπωλείο στην Κρήτη – Φωτογράφος: John Phillips, 1947
Φωτογράφος: Dmitri Kessel, 1948
Σχολείο Βουκολιών, 1939
Φωτογραφία, Erich Lessing – Κρήτη 1955
Οι αργαλειοί και τα υφαντά, έρχονται από την αρχαιότητα
και μέχρι πριν μερικές δεκαετίες, ήταν μια οικιακή βιοτεχνία πολύ μεγάλης αξίας
και χρησιμότητας… Κάθε σπίτι είχε τον μικρό ή μεγάλο αργαλειό του…
Εκεί στον αργαλειό ετοίμαζαν από νωρίς τα κορίτσια τα προικιά τους…
Μαζί με τα προικιά πλέκονταν και οι ελπίδες και τα όνειρα της κάθε κοπέλας
για την νέα ζωή που θα έφτιαχνε…
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου