Ο Γρηγόρης Λαμπράκης γεννήθηκε το 1912
στην Κερασίτσα Αρκαδίας και ήταν το 14ο παιδί
από τα συνολικά 18 που απέκτησαν οι γονείς του.
Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
και ειδικεύτηκε στη γυναικολογία.
Υπήρξε αθλητής με πολλές πανελλήνιες
και βαλκανικές νίκες και κατείχε για 23 χρόνια
( ως το 1959 ) το πανελλήνιο ρεκόρ στο μήκος.
Στην διάρκεια της κατοχής διοργάνωνε
με άλλους συναθλητές του αγώνες, διαθέτοντας
τα έσοδα σε λαϊκά συσσίτια.
Το 1950 κατέλαβε τη θέση του υφηγητή
Μαιευτικής - Γυναικολογίας
στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Στις εκλογές του Οκτωβρίου 1961 ο Λαμπράκης
εκλέχτηκε βουλευτής Πειραιά συνεργαζόμενος
με την Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ).
Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος της
«Ελληνικής Επιτροπής για Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη».
Στις 21-4-63 το κίνημα ειρήνης οργανώνει την πρώτη
ειρηνιστική πορεία από το Μαραθώνα.
Πρωτοστατεί ο Γρηγόρης Λαμπράκης.
Η αστυνομία επεμβαίνει ανακόπτοντας την πορεία
και κάνει πολλές συλλήψεις.
Μεταξύ άλλων συλλαμβάνεται και ο Μ. Θεοδωράκης.
Ο Λαμπράκης όμως, προστατευόμενος
από τη βουλευτική του ασυλία, προχωρά θαρραλέα
και φθάνει μόνος του στο τέρμα της πορείας
κρατώντας ένα πλακάτ με το σύνθημα της ειρήνης.
Οι αστυνομικοί στο τέλος, πέφτοντας επάνω του,
τον συλλαμβάνουν.
Αμέσως μετά πήγε στο Λονδίνο για να συμπαρασταθεί
στους Έλληνες και Άγγλους διαδηλωτές που ζητούσαν
απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα,
ανάμεσα στους οποίους ήταν και ο μετέπειτα βουλευτής
του ΚΚΕ Αμπατιέλος. Στόχος των διαδηλωτών ήταν
η βασίλισσα Φρειδερίκη, η οποία βρισκόταν
στην αγγλική πρωτεύουσα προκειμένου να παραστεί
σε βασιλικούς γάμους. Σχεδόν ένα μήνα μετά,
στις 22 Μαΐου, καθώς εξερχόταν από συγκέντρωση
για την ειρήνη και τον πυρηνικό αφοπλισμό,
στη Θεσσαλονίκη, δέχτηκε δολοφονική επίθεση
από παρακρατικούς.
Τραυματίστηκε βαριά και υπέκυψε στα τραύματά του
λίγες μέρες μετά
( στις 27 του ίδιου μήνα ).
Το πιθανότερο είναι ότι οι δράστες της επίθεσης
θα είχαν διαφύγει ανενόχλητοι, αν ένας παριστάμενος
Θεσσαλονικιός, ο πλασιέ Μανόλης Χατζηαποστόλου
( με το παρατσούκλι «Τίγρης» ) δεν είχε πηδήσει
αστραπιαία στην καρότσα του τρίκυκλου.
Για ένα περίπου χιλιόμετρο το τρίκυκλο έτρεχε
στους δρόμους της Θεσσαλονίκης χωρίς κανένα
αστυνομικό ή άλλο όχημα να το καταδιώκει.
Ο Χατζηαποστόλου εξουδετέρωσε μετά από σκληρή
πάλη το μοναδικό επιβάτη της καρότσας,
Μανόλη Εμμανουηλίδη και κατόπιν υποχρέωσε
τον οδηγό Σπύρο Γκοτζαμάνη να σταματήσει.
Ακολούθησε νέα πάλη αυτή τη φορά ανάμεσα
στον Χατζηαποστόλου και τον Γκοτζαμάνη,
έως ότου εμφανίστηκε ένας απλός τροχονόμος,
ο οποίος μη γνωρίζοντας όσα είχαν προηγηθεί,
συνέλαβε τον Γκοτζαμάνη κατόπιν υποδείξεων
των περαστικών.
22-5- 1963:
Πραγματοποιείται η γνωστή δολοφονική επίθεση
παρακρατικών, εναντίον του βουλευτή της Ε.Δ.Α.
Γρηγόρη Λαμπράκη, στη Θεσσαλονίκη.
Ο Λαμπράκης εξέπνευσε στις 27 Μαΐου.
Η κατακραυγή για τη δολοφονία Λαμπράκη
και οι αποκαλύψεις για την άμεση εμπλοκή
της αστυνομίας, ήταν τόσο μεγάλη που οδήγησε
σε παραίτηση της κυβέρνησης Καραμανλή
μέσα σε λιγότερο από τρεις βδομάδες
από το έγκλημα
(11 Ιουνίου 1963).
Σχηματίστηκε άμεσα νέα κυβέρνηση
της ΕΡΕ υπό τον Παναγιώτη Πιπινέλη,
μετέπειτα υπουργό εξωτερικών της χούντας.
Το Σεπτέμβριο ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης
σε συμφωνία με τον εισαγγελέα Δελαπόρτα
διέταξε την προφυλάκιση των ανώτατων αξιωματικών
της χωροφυλακής, διαλύοντας κάθε αμφιβολία
στην κοινή γνώμη για την εμπλοκή κράτους
και παρακρατικών στη δολοφονία Λαμπράκη.
Το Νοέμβριο διεξήχθησαν εθνικές εκλογές
τις οποίες κέρδισε με μικρή διαφορά
από την ΕΡΕ η Ένωση Κέντρου.
Η υπόθεση της δολοφονίας Λαμπράκη
έχει καταγραφεί στο μυθιστορηματικό «Ζ»
(από το «Ζει») του Βασίλη Βασιλικού.
Το βιβλίο έγινε το 1969 ταινία Ζ από τον Κώστα Γαβρά,
με τον Ιβ Μοντάν στο ρόλο του Λαμπράκη,
τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν στο ρόλο του Σαρτζετάκη
και την Ειρήνη Παπά στο ρόλο
της συζύγου του Λαμπράκη.
Η κατακραυγή για τη δολοφονία Λαμπράκη και τις αποκαλύψεις για την άμεση
εμπλοκή της αστυνομίας, ήταν τόσο μεγάλη που οδήγησε σε παραίτηση
της κυβέρνησης Καραμανλή μέσα σε λιγότερο από τρεις βδομάδες
από το έγκλημα (11 Ιουνίου 1963). Σχηματίστηκε άμεσα νέα κυβέρνηση της ΕΡΕ
υπό τον Παναγιώτη Πιπινέλη, μετέπειτα υπουργό εξωτερικών της χούντας.
Το Σεπτέμβριο ο ανακριτής Χρήστος Σαρτζετάκης σε συμφωνία
με τον εισαγγελέα Δελαπόρτα διέταξε την προφυλάκιση των ανώτατων αξιωματικών
της χωροφυλακής, διαλύοντας κάθε αμφιβολία στην κοινή γνώμη
για την εμπλοκή κράτους και παρακρατικών στη δολοφονία Λαμπράκη.
Το Νοέμβριο διεξήχθησαν εθνικές εκλογές τις οποίες κέρδισε
με μικρή διαφορά από την ΕΡΕ η Ένωση Κέντρου.
«Τέτοιον καιρό, ανηφόρισε στον Τύμβο κυνηγημένος
από μπράβους κι από σταυρωτήδες…»
Αυτοί τον κυνηγούσαν και τον κύκλωναν,
μα Εκείνος
κατέβαινε μ’ ολάνοιχτην αγκάλη,
σα να ’θελε τον κόσμον όλο ν’ αγκαλιάσει,
σα να ’χε ξεριζώσει το σταυρό του Ανθρώπου
από το Γολγοθά.
Εκείνος,
πήγαινε εμπρός μ’ ολάνοιχτην αγκάλη,
με χέρια διάπλατα ανοιχτά,
σπέρνοντας γύρω του σπόρο
που θ’ άνθιζε το δρόμο πέρα ως πέρα.
Τώρα δεν είναι πια του Κόσμου αυτού.
Όμως,
να ’τος που κατεβαίνει την πλαγιά του Τύμβου.
Να ’τος που σμίγει τη φωνή του στη φωνή μας
να φύγουν οι πολεμοκάπηλοι απ’ τη χώρα μας
να φύγουν οι ληστές απ’ τη Χιλή,
να φύγουν οι κουρσάροι από την Κύπρο,
ν’ αφήσουν πια τον Άνθρωπο να ζήσει
δίχως την τυραννία του μάταιου μίσους.
Να ’τος που πρώτος προχωρά μαζί μας
με το σεμνό χαμόγελο της νίκης.
παρά την κυβερνητική απαγόρευση. Όλος ο κρατικός και παρακρατικός μηχανισμός
έχει κινητοποιηθεί για να εμποδίσει τις χιλιάδες που εισρέουν από κάθε γωνιά
της χώρας για να διαδηλώσουν τη θέλησή τους για την ειρήνη.
Ο λαός περιφρονεί την απαγόρευση και προχωράει μπροστά.
Αποτέλεσμα κλούβες, μπλόκα, 2000 συλλήψεις, 300 τραυματίες.
Η πορεία όμως πραγματοποιείται από το Γρηγόρη Λαμπράκη
με συνοδοιπόρους τους Ανδρέα Μαμμωνά, Παντελή Γούτη και Μπάμπη Παπαδόπουλο.
Στη φωτογραφία ο Γρηγόρης Λαμπράκης υπό το βλέμμα των αστυνομικών,
ξεκινάει από τον τύμβο του Μαραθώνα στην πρώτη πορεία ειρήνης
(πηγή φωτογραφίας: lamprakides.gr).
Οι στίχοι είναι του Αντώνη Μάρταλη, από το ποίημά του Μνήμη
απ’ την πρώτη μαραθώνια πορεία (ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΛΑΜΠΡΑΚΗΣ),
που δημοσιεύτηκε στον Ριζοσπάστη τον Μάη του 1976,
λίγους μήνες μετά την ανασυγκρότηση της ΕΕΔΥΕ, χρονιά που εντείνονται
οι προσπάθειες ανασύνταξης του αντιιμπεριαλιστικού κινήματος ειρήνης
μετά την εφταετία της φασιστικής χούντας.
Ευαίσθητος ποιητής και άνθρωπος με μακρόχρονους αγώνες
ο Αντώνης Μάρταλης (Πορτ-Σάιντ, Αίγυπτος 29/10/1911 – Αθήνα, 21/8/1985),
έταξε τη ζωή και το έργο του στην υπόθεση την εργατικής τάξης·
πάλεψε για να πάρουν σάρκα και οστά τα ιδανικά του σοσιαλισμού-κομμουνισμού. (Περισσότερα στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Αντώνη Μάρταλη στο αφιέρωμα της Αριστούλας Ελληνούδη στον Ριζοσπάστη της 1/11/1998 – εδώ.)
Με αφορμή τη σημερινή 36η Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης.
Από το πρωί, χιλιάδες ειρηνοδρόμοι ξεκίνησαν από τον Τύμβο του Μαραθώνα
βαδίζοντας στα βήματα του Γρηγόρη Λαμπράκη.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου