Η περίπτωση του Δ. Καμμένου, του υπουργού
με την πιο σύντομη υπουργική θητεία,
φέρνει επιτακτικά, πιστεύω, ξανά στην επικαιρότητα
το θέμα της ύβρεως στο διαδίκτυο...
Η ανωνυμογραφία από τη μια μεριά και
η αρρωστημένη αντίληψη
των Αμερικανικών Δικαστικών Άρχων
για την ελευθερία του λόγου από την άλλη, έχουν
μετατρέψει το διαδίκτυο σε αχαρτογράφητη
περιοχή πληροφόρησης και επικοινωνίας
όπου η ύβρις μπορεί να κάνει την εμφάνισή της,
απρόσμενα για τον ανυποψίαστο αναγνώστη,
σε οποιοδήποτε κείμενο ή σχόλιο.
Στη δημοκρατία των Αθηνών οι αρχαίοι δικαστές
θεωρούσαν την ύβρι ως ένα από τα πιο ειδεχθή
εγκλήματα, προσβλητικά της τιμής
και της αξιοπρέπειας και καταδίκαζαν τον υβριστή
σε στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων.
Στην σημερινή Ελλάδα η ύβρις και η συκοφαντία όχι μόνο θεωρούνται αδικήματα πλημμεληματικού χαρακτήρα, αλλά δεν αποτελούν εμπόδιο για τον υβριστή
να διεκδικήσει και να καταλάβει ανώτερο κυβερνητικό αξίωμα.
Δυστυχώς στο διαδίκτυο ο υβριστικός και συκοφαντικός λόγος αποτελεί
συνήθη τρόπο έκφρασης για όσους διαφωνούν με τις απόψεις του άλλου,
μετατρέποντας το σε βόθρο επικοινωνιακών λυμάτων.
Αυτό ξεκινάει, όπως είπαμε πιο πάνω, από την ανωνυμογραφία και την αντίρρηση
των Αμερικανικών Δικαστικών Αρχών να συνδράμουν την Ελληνική Δικαιοσύνη
δίδοντας της στοιχεία για το ποιός κρύβεται πίσω από τις ηλεκτρονικές διευθύνσεις
που καταλήγουν σε .com και εξυπηρετούνται από servers
που βρίσκονται υπό τον έλεγχο τους.
Έτσι ο Έλληνας πολίτης που δέχεται μια υβριστική ή/και συκοφαντική επίθεση,
ο γονιός που βλέπει τα παιδιά του να εθίζονται σε αντικοινωνικούς,
δηλητηριώδεις διαλόγους, τους συμπολίτες του να υποβάλλονται
σε περίοδο κρίσης στον καταστροφικό, για την κοινωνική συνοχή, μιθριδατισμό
στον χυδαίο υβριστικο λόγο, πρέπει να τα υφίστανται όλα αυτά
χωρίς δυνατότητα αντίδρασης.
Αυτός ακριβώς ο μιθριδατισμός στον οποίον έχουμε υποβληθεί, άθελά μας,
όλοι όσοι, με τον ένα ή άλλο τρόπο ασχολούμαστε με το διαδίκτυο, κάνει επιτακτική
την ανάγκη να διευκρινίσουμε τα όρια της ελευθερίας του λόγου
και της ύβρεως ή/και της συκοφαντίας Ασφαλώς ο διάλογος, ιδιαίτερα γύρω
από θέματα πολιτικής, εμπεριέχει στοιχεία κριτικής αλλά και καταγγελίας.
Τι μπορούμε λοιπόν να ορίσουμε ως όριο της ελευθερίας του λόγου;
Ο γενικόλογος ορισμός της ύβρεως, όπως αναφέρεται στα λεξικά, δλδ ότι
"αποτελεί απρεπή έκφραση η οποία προσβάλλει την τιμή και την αξιοπρέπεια
αυτού εναντίον του οποίου στρέφεται", δεν πιστεύω πως βοηθάει ιδιαίτερα,
όταν οι λέξεις τιμή και αξιοπρέπεια έχουν καταντήσει στις μέρες μας
έννοιες θολές και διαπραγματεύσιμες...
Πιστεύω πως μπορούμε να ορίσουμε το όριο ελευθεριας του λόγο
ως το σεβασμό των απαράβατων και μη αναστρέψιμων προσωπικών
δεδομένων της προσωπικότητας του άλλου, όπως εθνικότητα, χρώμα δέρματος,
ηλικία, μη αναστρέψιμη κατάσταση υγείας όπως τυφλότητα, βαρειά
εκφυλιστική αναπηρία κ.λπ. Επιτιμητική αναφορά σε κάποιο
από αυτά συνιστά παραβίαση του ορίου ελευθερίας του λόγου
και καταντά ύβρις ή συκοφαντία.
Αντίθετα στοιχεία της προσωπικότητας που αναφέρονται
στην κοινωνική του συμπεριφορά όπως αλαζονεία, εριστικότητα,
ναρκισσισμός, φιλαρέσκεια, λαμογιά έν γένει, όχι μόνο επιδέχονται κριτικής,
αλλά και συνιστούν παιδαγωγική υποχρέωση του πολίτη προς τους νεώτερους
συμπολίτες του, όπως και δημοκρατικό του καθήκον αποτελεί η καταγγελία
τέτοιων συμπεριφορών από δημόσιους άνδρες.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα: στην αρχαία τραγωδία όπου η αλαζονική
συμπεριφορά του ανθρώπου που οδηγούσε σε υπέρβαση του ηθικού
και του θεϊκού νόμου επέφερε την τιμωρία του.
Και μιας και ο λόγος περί αλαζονείας, αναρωτιέμαι: σήμερα, εποχή άκρατης
επίδειξης αλαζονείας από το ανεπαρκές σε κυβερνητικά καθήκοντα
πολιτικό μας προσωπικό, αξίζει επιβράβευση ή τιμωρία για το οικονομικό
και ηθικό βάρος που αυτή του η αλαζονεία προσθέτει καθημερινά στους ώμους μας;
Φοβάμαι πως η απάντηση σε αυτό το ερώτημα αποτελεί άλλοθι
για τους άθλιους υβριστές του διαδικτύου που θα σπεύσουν να δηλώσουν
πως θεωρούν την υπέρβαση των ορίων ελευθερίας του λόγου ως ψυχική
εκτόνωση από την πράγματι ολέθρια πίεση που ασκούν στην κοινωνία
οι αλαζονικές, υποκριτικές και όχι μόνο, συμπεριφορές
της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του...
Δημήτρης Ματσικούδης
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου