Η ελληνική λατέρνα μεσουράνησε σε μια εποχή
που δεν υπήρχε γραμμόφωνο, ραδιόφωνο,
στερεοφωνικό, τηλεόραση…κυριολεκτικά τίποτα.
Ο κόσμος μπορούσε να ακούσει μουσική
μόνο σε κέντρα, γάμους και πανηγύρια.
Η μόνη εναλλακτική λύση ήταν
η λατέρνα, το μαζικό μέσο μουσικής, με την οποία
ο κόσμος ψυχαγωγήθηκε, χόρεψε, διασκέδασε, τόνωσε
την Εθνική του συνείδηση, “άκουσε”.
Δεν είναι υπερβολικό να πούμε ότι ένα σοβαρό κομμάτι
από τη μουσική μας κληρονομιά είναι επηρεασμένο
από τα ακούσματα και τις τεχνικές δυνατότητες
αυτού του οργάνου, όπως η παραδοσιακή
ενορχήστρωση, το “μπαγλαμαδάκι”,
η χαρακτηριστική τρίλια, το ρυθμικό μπάσσο,
οι διφωνίες κ.λ.π.
Η τεράστια επιτυχία της λατέρνας οφειλόταν
σε 2-3 «Φράγκους» Κωνσταντινουπολίτες,
τον Τουρκόνι, τον Καρμέλλο και τον Αρμάο,
που το 1855 έκαναν ένα δυνατό ξεκίνημα,
οργανώνοντας μια γραμμή παραγωγής Ευρωπαϊκού
προτύπου και συνθέτοντας
και γράφοντας αξιόλογη μουσική.
Ήταν μια σωστή επιλογή τεχνικά και χρονικά, διότι
το όργανο ήταν φορητό, δυνατό σε ένταση, πλούσιο
ηχητικά σαν μια μικρή ορχήστρα και δε χρειαζόταν βιομηχανική υποδομή για την κατασκευή του.
Κυκλοφόρησαν λατέρνες από 33 έως 42 “πλήκτρα”
και πλήθυναν τα εργαστήρια,
οι βιοτεχνίες και οι μαθητές.
Υπήρχαν δύο ομάδες ειδικοτήτων:
οι πρώτοι - οι “Οργανοποιοί”- κατασκεύαζαν
το όργανο και οι δεύτεροι - οι “Σταμπαδόροι”- έκαναν
τα τραγούδια. Γνωστά ονόματα: Τουρκόνι, Αρμάο,
Γεωργίου, Καρμέλλο, Μπρίντιζι, Τριπολιτσιώτης,
Πολύκαρπος, Παπανδρέου, Ντικράν, Αλή Μπέη,
Ευθυμίου, Φωτίου,…άνθρωποι που είχαν τεράστια
δόξα και αίγλη στην κοινωνία τους.
Όταν κάποιος ασχοληθεί με την κατασκευή
και τη στάμπα της λατέρνας αρχίζει σιγά-σιγά
να ανακαλύπτει τη μεγαλοφυΐα, το ταλέντο,
το μεράκι, την αυτοθυσία αυτών των ανθρώπων
που σε εποχές που δεν είχαν ούτε βίδες
(τις έφτιαχναν μόνοι τους από καρφιά) μεγαλούργησαν.
Μέσα σε ένα αυταρχικό καθεστώς εργασίας
με ανύπαρκτη πληροφόρηση, έφτιαξαν ακριβέστατα
όργανα που ακόμη και για εμάς σήμερα
είναι μια πολύ μεγάλη πρόκληση.
Η τέχνη της Λατέρνας
Αντώνης Νασιόπουλος
Από την εκπομπή του Σταμάτη Κραουνάκη
"Μην πυροβολείτε τον πιανίστα" (2006)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου