Ήταν εκτός από τροφή και φως για το σκοτάδι!

Πάνω στα βράχια, οι ελιές, ριζώσανε, θεριέψαν

κι από αιώνες μυθικούς γενιές Ελλήνων θρέψαν.

Δέντρο πολύτιμο γι αυτό και ιερό το λέγαν

κι όταν τις κάψαν εισβολείς σαν συγγενείς τις κλαίγαν.

Όχι μονάχα ο καρπός που έδινε το λάδι 

που ‘ταν εκτός από τροφή και φως για το σκοτάδι

αλλά κι ακόμη τα κλαδιά σαν έπαθλο φορούσαν

στην Ολυμπία κότινο αυτοί που θα νικούσαν.

Ήταν κλαδί αγριελιάς εκεί που ‘χε φυτέψει

ο Ηρακλής, σαν έπαθλο, τους νικητές να στέψει.

                           Καρτσωνάκης Πάν

Το σύμβολο της Αθηνάς και του πολιτισμού μας.

Οι Έλληνες ήταν ο πρώτος λαός 

που καλλιέργησε την ελιά 

στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο.

Όπως αναφέρει ο Πλίνιος, κατά το 580 π.Χ, 

ούτε το Λάτιο ούτε η Ισπανία ούτε η Τύνιδα

γνώριζαν την ελιά και την καλλιέργειά της.

ΠΗΓΗ

Μια λεπτομέρεια που αξίζει να σημειωθεί είναι 

ότι οι Αθηναίοι, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισμένους, κρατούσαν κλαδιά ελιάς, 

ενώ οι χειραφετημένοι δούλοι και οι βάρβαροι 

κρατούν κλαδιά βελανιδιάς, αφού η βελανιδιά

 σηματοδοτεί τον πρωτόγονο πολιτισμό, 

την τραχύτητα και τη βιαιότητα.

Η ελιά είναι γνωστή από τους αρχαιότατους χρόνους, 

και πιθανότατα κατάγεται

από το χώρο της ανατολικής Μεσογείου. 

Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική παράδοση,

πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα 

και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά 

στην Ακρόπολη.

Ο κότινος ήταν ένα στεφάνι από κλαδί αγριελιάς

 με το οποίο στεφάνωναν τον νικητή 

στους Ολυμπιακούς αγώνες της αρχαιότητας. 

Τα κλαδιά από την ελιά, που βρισκόταν κοντά

 στο ναό του Δία, τα έκοβε ένας «παις αμφιθαλής»

 ( δηλαδή ένα αγόρι του οποίου και οι δύο γονείς βρίσκονταν εν ζωή) 

με χρυσό ψαλίδι. Στη συνέχεια τα πήγαινε 

στο ναό της Ήρας και τα τοποθετούσε

 πάνω σε μια χρυσελεφάντινη τράπεζα. 

Από εκεί τα έπαιρναν οι Ελλανοδίκες, οι κριτές

 των αρχαίων Ολυμπιακών αγώνων,

 έφτιαχναν στεφάνια και τα πρόσφεραν 

στους νικητές ως βραβείο.

Σύμφωνα με τη μυθολογία 

ο Ιδαίος Ηρακλής ήταν αυτός

που έφερε την ελιά 

από την πατρίδα του την Κρήτη

και τη φύτεψε στην Ολυμπία.

Οι άνθρωποι που φύτεψαν αυτόν τον ελαιώνα

μπορεί να μην απόλαυσαν ποτέ τους τον καρπό του.

Μες τους κορμούς τους, οι ελιές, έκρυψαν τους αιώνες

και οι καρποί τους έθρεψαν δισέγγονα κι εγγόνια.

Μες την πικράδα του καρπού και μέσα στο κουκούτσι

υπάρχει πλήρης μια τροφή γενιές που έχει θρέψει.

Το σύμβολο της Αθηνάς και του πολιτισμού μας

που πρώτοι καλλιέργησαν Έλληνες στην Ευρώπη.

Τα φύλλα της και οι καρποί Ειρήνη συμβολίζουν

και σα βραβεία, στόλιζαν των νικητών κεφάλια.

                Πάν Καρτσωνάκης

Στα Παναθήναια σημαντικό ρόλο

 έπαιζε η ελιά του Ερεχθείου,

 αλλά και τα στέφανα που φτιάχνονταν

 με τα κλαδιά της.

 Στην ιερή πομπή στους δρόμους 

της Αθήνας συμμετείχαν οι θαλλοφόροι, 

γέροντες ωραίοι και ευθυτενείς, 

που κρατούσαν στα χέρια τους 

κλάδους ελαίας.