Αγία Σοφία ή Αγια-Σοφιά λατινικά: Sancta Sophia και η ιστορία της μέσα από τους αιώνες.

Η Αγία Σοφία ή Αγια-Σοφιά 

(τουρκικά: Ayasofya, λατινικά: Sancta Sophia ή Sancta Sapientia), 

γνωστή και ως Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ή απλά, η Μεγάλη Εκκλησία,

[1] είναι χριστιανικός ναός, ο οποίος στη συνέχεια μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος

 και αργότερα σε μουσείο. Βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη. 

Από το 537 (ο ομώνυμος ναός του 360 που είχε ανεγερθεί στο ίδιο σημείο, 

απαλλοτριώθηκε προς θεμελίωση του υπάρχοντος)[2] μέχρι το 1453 

λειτουργούσε ως βυζαντινός χριστιανικός καθεδρικός ναός της πόλης,

 με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, 

κατά την οποία ήταν ρωμαιοκαθολικός ναός. 

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος, 

ενώ το 1934 σε μουσειακό χώρο (Ayasofya Müzesi). 

Στις 10 Ιουλίου 2020, ανακοινώθηκε η δεύτερη ιστορικά μετατροπή του 

σε ισλαμικό τέμενος, από τον πρόεδρο της Τουρκίας. 

Στο σημείο όπου ανεγέρθηκε η Αγία Σοφία υπήρχε ομώνυμος ναός[2] κτισμένος 

επί Κωνσταντίνου Α΄ και Κωνσταντίνου Β΄, ο οποίος, όμως, κάηκε

 κατά τη Στάση του Νίκα (532 μ.Χ.). 

Ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της βυζαντινής ναοδομίας, όντας 

πρωτοποριακού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής συνθέσεως, και υπήρξε

 σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική 

περίοδο όσο και σήμερα. 

Το παρόν κτήριο ξεκίνησε να ανεγείρεται το 532 

και εγκαινιάσθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 537[2],

 επί βασιλείας του Ιουστινιανού Α΄,

 από τους μηχανικούς Ανθέμιο

 από τις Τράλλεις (σημ. Αϊδίνιο) 

και Ισίδωρο από τη Μίλητο. 

Στο ίδιο σημείο, επί του πρώτου λόφου

 της Κωνσταντινούπολης και σε μικρή απόσταση 

από το Μέγα Παλάτιον και τον Ιππόδρομο 

της πόλης, είχαν χτιστεί παλαιότερα δύο ακόμα

 ναοί που καταστράφηκαν, επίσης, από πυρκαγιά.

Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της τρουλαίας βασιλικής

 και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας, 

σε πολύ μεγάλη κλίμακα.

 Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγίας Σοφίας εντοπίζονται σε αρκετούς 

μεταγενέστερους ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωμανικά τζαμιά, 

όπως στο τέμενος του Σουλεϊμάν και στο Σουλταναχμέτ τζαμί.[3] 

Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της, η Αγία Σοφία ξεχωρίζει επίσης

 για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό της, που ωστόσο υπέστη σοβαρές

 καταστροφές κυρίως από τους Τούρκους κατακτητές

 κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας.

ΠΗΓΗ

«Νενίκηκά σε Σολομών», αναφώνησε όλο ενθουσιασμό ο Ιουστινιανός

 στις 27 Δεκεμβρίου 537 πρωτοαντικρίζοντας τον μεγαλοπρεπή Ναό 

της Αγίας του Θεού Σοφίας.