Ακόμα ένα ρήμα-απόδειξη πως τίποτα δεν έχει αλλάξει στην γλώσσα μας
από την δημιουργία της.
Ένα ρήμα που επιβιώνει πολύ πριν από τον Τρωικό πόλεμο και ένα ρήμα
που έχει εξυμνηθεί όσο λίγα από τον παππού Όμηρο.
ΑΪΣΣΩ ή ΑΙΣΣΩ σημαίνει ορμώ, επιδιώκω κάτι.
Και πώς να μη σημαίνει ορμώ όταν ετυμολογικώς συνδέεται
με το ρήμα <<άημι>> που σημαίνει πνέω.
Σε αυτό το ρήμα οφείλουν πολλές λέξεις την ύπαρξή τους ξεκινώντας
από την απλούστερη που είναι η αίγα.
ΑΙΞ ονομάστηκε αυτό το ζώο που σήμερα λέμε κατσίκα ή υποκοριστικώς (αι)γίδα.
Το όνομά του το οφείλει στα χαρακτηριστικά του, που είναι η ορμητικότητά του
και το χαρακτηριστικό πήδημά του <<ἁλτικόν γάρ και ὁρμητικόν το ζῶον,
ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ>>.
Μάλιστα από το κέρας μιας αίγας, της Αμαλθείας,
ενημερωνόμαστε πως τρεφόταν ο Δίας όταν τον έκρυψε
η μητέρα του Ρέα από τον Κρόνο που ήθελε να τον φάει.
Από την τροφό του Αμάλθεια λοιπόν, ο ΑΙΓΙΟΧΟΣ (<αἴξ +ἔχω) Ζεύς
έγδαρε το δέρμα της
(μετά από συμβουλή της Γαίας που τον ενημέρωσε πως είναι άτρωτο)
και κατασκεύασε μία ασπίδα, την περίφημη ΑΙΓΙΔΑ,
η οποία δεν καταστρεφόταν ούτε από κεραυνό.
Για να προστατευτεί από τον κίνδυνο, την σήκωνε ψηλά και έμπαινε
από κάτω της, βρισκόταν δηλαδή ΥΠΟ ΤΗΝ ΑΙΓΙΔΑ της τροφού του,
φράση που έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα όταν θέλουμε να δηλώσουμε
πως κάτι <<προστατεύεται>> από ένα συγκεκριμένο πρόσωπο (φυσικό/νομικό).
Όταν πάλι ο Ζεύς θύμωνε και γινόταν επιθετικός κινούσε
με ορμή την αιγίδα του προς τα κάτω και προκαλούσε αυτό
που σήμερα εμείς ονομάζουμε ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ (κάτω +αἰγίδα)
κι εννοούμε την ισχυρή βροχή.
Η αίξ όμως έδωσε το όνομα και στο όρος ΑΙΓΑΛΕΩ
(αἴξ +αττ. λεώς = λαός, =ο λαός των κατσικιών).
Ονομάστηκε έτσι επειδή οι πρώτοι του κάτοικοι ήταν κατά κόρον κτηνοτρόφοι
και χρησιμοποιούσαν το όρος αυτό για να βοσκήσουν τα κατσίκια τους.
Σύμφωνα με κάποιους από αυτό το ρήμα προέρχεται και το όνομα ΑΙΑΣ,
και σημαίνει τον ορμητικό (κατ’άλλους από το αιάζω=θρηνώ).
Οι ήρωες του Ομήρου Αίας ο Τελαμώνιος και Αίας ο Λοκρός πέρασαν
στην δύση και το όνομα σήμερα είναι γνωστό
και με την λατινική του φορεσιά, δηλαδή AJAX.
Από αυτό όμως και το όνομα ΑΙΓΕΥΣ, ο οποίος έμελλε να χαρίσει
το όνομά του στο ΑΙΓΑΙΟΝ πέλαγος.
Αλλά και η πόλις των ορμητικών κυμάτων, το ΑΙΓΙΟΝ και η ΑΙΚΗ =ορμή.
Κι εκεί όπου ορμά η θάλασσα και σπάει το κύμα, οι αρχαίοι πρόγονοί μας
τον είπαν ΑΙΓΙΑΛΟ ή όπως το λέμε εμείς σήμερα ΓΙΑΛΟ (αΐσσω +ἁλς).
Αλλά και την ορμή του ηλίου, το ταχέως διαχεόμενο φώς του,
το ονόμασαν ΑΙΓΛΗ
(<αΐσσω + λάω=βλέπω, διότι χρειάζεται φως
για να δεις ή ἀΐσσω + λίαν = ορμώ πολύ)
και λόγω αυτής ο,τιδήποτε το λαμπρό και φωτοβόλο
ονομάστηκε έτσι και συνυφάνθηκε αργότερα και με την δόξα.
Κάτι άλλο το ορμητικόν ήταν και η ΑΙΧΜΗ.
Αιχμή ονόμασαν την άκρη του δόρατος αλλά και το άκρο
οποιουδήποτε ΑΙΧΜΗΡΟΥ αντικειμένου γιατί διαπερνούσε με ορμή
το σώμα των εχθρών τους.
Και αυτόν που τον συνελάμβανε ο εχθρός του υπό την απειλή
της αιχμής του δόρατός του τον είπαν ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΝ
(αἰχμή + ἁλίσκομαι=κυριεύομαι,συλλαμβάνομαι)
και ΑΙΧΜΟΔΕΤΟΝ (αἰχμή +δέω).
Ακόμα ένα παράγωγό του είναι και η ΑΙΟΛΗΣΙΣ, η οποία σημαίνει ταχεία,
ορμητική κίνηση, όπως αυτήν που είχαν οι αέρηδες που βγήκαν
από τον ασκό του ορμητικού ΑΙΟΛΟΥ (θυμηθείτε αΐσσω/ἀημι).
Τέλος, ΑΙΓΥΠΤΟΣ (αΐσσω + πίπτω) είναι ο ορμητικώς πίπτων.
Σύμφωνα με την μυθολογία Αίγυπτος ονομαζόταν ο δίδυμος αδελφός του Δαναού,
ο οποίος πήγε να βασιλέψει στην χώρα των μελαμπόδων
(<μέλας +πούς =των μαυροπόδων δηλαδή), της οποίας έδωσε και το όνομά του
το οποίο φέρει μέχρι και σήμερα.
Αίγυπτο έλεγαν παλαιότερα και τον ποταμό Νείλο λόγω αυτού (βλ. Όμηρο).
Συμπέρασμα: Η γλώσσα μας όχι μόνον παρέμεινε αναλλοίωτη στον χρόνο
αλλά έδωσε λαλιά και σε άλλους.
Είναι στο χέρι μας και υποχρέωσή όλων μας λοιπόν να την βάλουμε
υπό την αιγίδα μας και να μην την αφήσουμε λεπτό από τα μάτια μας
γιατί θα την πατήσουμε όπως ο Οδυσσεύς από τους συντρόφους του,
οι οποίοι του πήραν τον ασκό του Αιόλου.
Και για όσο παραμένει ανοιχτός ο ασκός, τόσο θα απομακρυνόμαστε
κι άλλο απ’ την Ιθάκη μας, τον φαεινό μας λίθο, την Ἑλ λάς.
Αντλήθηκαν πληροφορίες από τα βιβλία:
<<Ο ΕΝ ΤΗΙ ΛΕΞΕΙ ΛΟΓΟΣ>>, Α.ΤΖΙΡΟΠΟΥΛΟΥ,
<<ΛΕΞΙΚΟ LIDELL-SCOTT>>,
<<ΛΕΞΙΚΟ ΜΕΓΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟΝ>>,
<<ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΥ. ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΗ>>.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου