Στην αρχαία Ελλάδα, γράφει ο Μ. Τιβέριος,
όπως και σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου, απαντώνται παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί
γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια την ανάσταση.
Ο Διόνυσος είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα θεού
που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο.
Ο Απρίλης είναι ο μήνας στη διάρκεια του οποίου έχουμε την πιο μεγάλη γιορτή
των ορθοδόξων Χριστιανών, που είναι τα Πάθη και η Ανάσταση του Κυρίου.
Ιδιαίτερα για τους Ελληνες η γιορτή αυτή αποκτά πρόσθετη σημασία,
αφού αρκετές φορές η Ανάσταση του Θεανθρώπου συσχετίστηκε
με την ανάσταση της ίδιας της φυλής, ενώ συγχρόνως τους θύμιζε
και πανάρχαια θρησκευτικά και λατρευτικά δρώμενα που η αρχή τους χάνεται
στο βάθος των αιώνων, σε χρόνους πολύ πριν από τον ερχομό του Σωτήρα.
Σε πολλές θρησκείες του αρχαίου κόσμου και στην αρχαία Ελλάδα απαντώνται
παραδόσεις σύμφωνα με τις οποίες θεοί γνώρισαν τον θάνατο και στη συνέχεια
την ανάσταση, όπως π.χ. ο φοινικικός Αδωνιςή ο ελληνικός Διόνυσος.
Επειδή μάλιστα συχνά οι τεθνεώτες και αναστάντες αυτοί θεοί συμβαίνει
να είναι θεοί της γονιμότητας, πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η ιδέα αυτή του θανάτου
και της ανάστασης εκ νεκρών είναι παρμένη από την ετήσια εναλλαγή των εποχών,
όπου το νέκρωμα της φύσης κατά τη διάρκεια του παγερού χειμώνα το διαδέχεται
το ξαναζωντάνεμά της κατά τη διάρκεια της ζωοδότρας άνοιξης.
Επομένως με τα πάθη αυτά των θεών συμβολίζονται οι λειτουργίες της ίδιας
της φύσης και, όπως είναι γνωστό, η πίστη συχνά εκφράζεται με συμβολισμούς.
Γύρω από τον ετήσιο αυτό αγώνα ανάμεσα στην ακαρπία και την ευφορία
της γης υφάνθηκε και ο ιστός αρκετών αρχαίων μυστηριακών τελετών,
γι’ αυτό ακριβώς και η συνήθης εποχή διεξαγωγής τους ήταν το τέλος
του καλοκαιριού ή η αρχή του φθινοπώρου, με τα πρώτα πρωτοβρόχια.
Τα μυστήρια, που γνώρισαν ιδιαίτερη άνθηση κατά τους χρόνους της ύστερης
αρχαιότητας, υπόσχονταν στους μυημένους σ’ αυτά μόνιμη σωτηρία
και μια ευτυχισμένη μετά θάνατον ζωή.
Ετσι, σε δημόσιες αλλά κυρίως σε απόκρυφες τελετουργίες, οι πιστοί
σκηνοθετούσαν τις διάφορες φάσεις αυτού του αγώνα, αναπαριστώντας
τις ποικίλες περιπέτειες του πάσχοντος θεού τους.
Ο Διόνυσος, χωρίς αμφιβολία, ήταν κι αυτός ένας θεός της βλάστησης
και σαν τέτοιος ήταν ένας πάσχων θεός, που πέθαινε και ανασταινόταν κάθε χρόνο.
Ωστόσο τα επεισόδια που σχετίζονται με τον θάνατό του, ο οποίος προκαλούσε
τον μαρασμό της φύσης, μπορούμε να πούμε ότι δεν αποτελούσαν σημαντικό
μέρος της όλης διήγησης.
Εκτός από αναφορές στον βίαιο θάνατό του
και τον διαμελισμό του υπήρχαν και παραδόσεις
που έκαναν λόγο και για μια ομαλή κατάβασή του
στον Αδη, προκειμένου να φέρει στον πάνω κόσμο,
στον κόσμο των ζωντανών, τη μάνα του τη Σεμέλη.
Η κάθοδός του αυτή έγινε από την Αλκυονία λίμνη στη Λέρνα της Αργολίδας,
για την οποία υπήρχε παράδοση ότι ήταν απύθμενη.
Ετσι κανένας στην αρχαιότητα, ούτε και ο ίδιος ο αυτοκράτορας Νέρων,
δεν είχε μπορέσει να μετρήσει το βάθος της.
Στους Δελφούς, μέσα στο άδυτο του ναού του Απόλλωνος, «παρά το χρηστήριον»,
έδειχναν τον τάφο του θεού. Ο Διονύσιος ο Αλικαρνασσεύς, που έζησε
προς τα τέλη του 1ου αι. π.Χ., μιλά για θρήνους κατά τη διάρκεια
«των διονυσιακών παθών». Αλλά για τις τελετουργίες τις σχετικές με τον θάνατό του,
όπως άλλωστε και γι’ αυτές που σχετίζονται με την ανάστασή του, ξέρουμε
λιγοστά πράγματα. Κύρια αιτία ήταν η ευσέβεια των αρχαίων συγγραφέων
που δεν ήθελαν να κοινοποιήσουν τίποτε «περί ων ου θέμις τοις αμυήτοις ιστορείν».
Ενα χαρακτηριστικό στοιχείο των τελετουργιών που συνδέονται με την ανάσταση
του θεού ήταν και το κάλεσμά του, η «επίκλησις», από τους πιστούς του,
που τον καλούσαν, ακόμη και με μικρές σάλπιγγες,
να ανέβει και να παρουσιαστεί σ’ αυτούς.
Στον κόσμο των Ιώνων η «επιφάνεια» του θεού γινόταν κατά τη διάρκεια
των Ανθεστηρίων. Ενα σημαντικό δρώμενο της γιορτής αυτής, που είναι πολύ
χαρακτηριστικό ότι γιορταζόταν και αυτή κατά τη διάρκεια της άνοιξης,
ήταν ο ερχομός του θεού πάνω σ’ ένα τροχοφόρο πλοίο.
Το ότι ο Διόνυσος ερχόταν με ένα πλεούμενο πιθανόν να οφειλόταν στο ότι ο θεός
είχε κατεβεί στον Κάτω Κόσμο μέσα από μια λίμνη, την Αλκυονία.
Αλλά και ο Αριστοφάνης στους «Βατράχους» του βάζει τον Διόνυσο να κατεβαίνει
στον Κάτω Κόσμο από μια περιοχή της Αθήνας, που την έλεγαν Λίμναι,
και της οποίας το όνομα σαφώς υποδηλώνει και πάλι κάποια λίμνη
ή έστω ένα βαλτότοπο.
Με τη θριαμβευτική επανεμφάνιση του θεού οι πιστοί του ξεσπούσαν
σε ουρανομήκεις φωνές και χαρούμενα τραγούδια και ξεφάντωναν με χορούς
και πανηγύρια. Και εκτός από πάσχοντες θεούς στην αρχαία μυθολογία
υπάρχουν και ήρωες που είχαν κατορθώσει να νικήσουν τον θάνατο,
όπως ο Ηρακλής, ο Ορφέας, ο Καπανέας κ.ά.
Μετά από τα παραπάνω μπορούμε να υποθέσουμε ότι το μέγα θαύμα της Ανάστασης
του Χριστού, το σημαντικότερο ασφαλώς γεγονός της επίγειας ζωής Του,
κατά το οποίο έχουμε τη νίκη της ζωής και την ήττα του θανάτου,
έγινε πιο εύκολα κατανοητό από τους Ελληνες· και από τους υπόλοιπους
ελληνίζοντες της όψιμης αρχαιότητας, που αποτελούσαν το πιο σημαντικό
και συνάμα το πιο ζωντανό κομμάτι του τότε γνωστού και πολιτισμένου κόσμου.
Γιατί ανάλογα συμβάντα διηγούνταν και για τους θεούς και ήρωες
που είχαν στεριώσει και είχαν κυριαρχήσει στα μέρη τους πολύ πριν κάνει
την εμφάνισή Του ο Ναζωραίος.
Μιχάλης Α. Τιβέριος, καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας
στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Κάποια παραδείγματα από αυτή η πίστη
που υπήρχε σε πολλές άλλες θρησκείες.
Ο Πέρσης θεός Μίθρα αποκαλούνταν «ο καλός ποιμένας» και σταυρώθηκε
τουλάχιστον μια χιλιετία πριν τον Ιησού, για να λυτρώσει την ανθρωπότητα.
Ο Ασσυροβαβυλώνιος Ταμμούζ (Damuzu) σταυρώθηκε και αναστήθηκε
από την Αστάρτη.
Ο Άττις, αποκαλούμενος «ο αμνός του θεού» περνάει το μαρτύριο
της σταύρωσης και ανασταίνεται.
Ο Μεξικανός Κετσατκοάτλ θανατώθηκε με σταύρωση και αναστήθηκε
την τρίτη μέρα.
Ο Όσιρης σκοτώνεται από τον Σεθ, και ανασταίνεται από την Ίσιδα,
ενώ ο γιος τους Ώρος σταυρώνεται μεταξύ δύο κλεφτών.
Ο Όντιν σταυρώθηκε στο δέντρο της ζωής, ενώ ο γιος του Μπάλντερ
σκοτώνεται από τον πανούργο Λόκι με γκυ. Αμφότεροι ανασταίνονται.
Οι θεοί ΙΑΩ, και Χέσους σταυρώθηκαν και αναστήθηκαν για να σώσουν
την ανθρωπότητα χιλιάδες χρόνια πριν την εμφάνιση του Ιησού.
Ο Ίντρα αναπαριστάται με οπές από καρφιά.
Ο Χαλδαίος Κριτε και ο Ασιάτης Μπαλού αναφέρονται
στα αντίστοιχα ιερά τους κείμενα ως«εσταυρωμένοι λυτρωτές».
Ο Αιγύπτιος Θούλις πέθανε στο σταυρό, θάφτηκε, αναστήθηκε
και ανήλθε στους ουρανούς.
Ο μύθος της αρπαγής της Περσεφόνης (Αξιόκερσα κατά τα Καβείρια)
περιέχει την κάθοδο στον Άδη, την παραμονή εκεί για ένα χρονικό διάστημα
και την επιστροφή στη ζωή.
Ο μύθος της Ευρυδίκης.
Ο Ρωμαίος ήρωας Κουιρίνους, σταυρώθηκε και η γη σκοτείνιασε.
Η ανάσταση νεκρών και η νίκη επάνω στο θάνατο, δεν είναι λοιπόν μια ιδέα
που γεννήθηκε στον χριστιανισμό.
Στις αρχαίες θρησκείες υπήρξε πληθώρα θεών και ανθρώπων
που είτε θυσιάστηκαν και ξαναγύρισαν στη ζωή, ή ήρθαν σε συμφωνία
με τις θεότητες του Άδη να μοιράζουν τη ζωή τους ανάμεσα σε δύο κόσμους.
Η ιδέα της ανάστασης πιθανολογείται πως προήλθε από την παρατήρηση
της «νεκρανάστασης» της φύσης.
Οι εμπνευστές της χριστιανικής θρησκείας παρέλαβαν τους αρχαίους μύθους,
τους άλλαξαν ελαφρώς και τους παρουσίασαν ως δική τους αποκάλυψη.
Κανένας χριστιανός ιερέας δεν έχει απαντήσει ουσιαστικά στο ερώτημα,
σε τι ακριβώς διαφέρει η σταύρωση κι η ανάσταση του θεού σας
από τις αντίστοιχες των προαναφερθέντων θεών;
Τα βασικά συστατικά του μύθου εμφανίζονται στις παραδόσεις όλων
σχεδόν των λαών της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο.
Η σταύρωση και η ανάσταση του Ιησού δεν είχε κάτι το πρωτότυπο να δείξει.
pythiablog
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου