Αυτές οι τρεις αγαπημένες φιγούρες του θεάτρου σκιών,
των παιδικών μας χρόνων, μάλλον πρέπει
να έχουν μπει για τα καλά στο υποσυνείδητό μας
και διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα μας ή μπορεί
και ο καλλιτέχνης δημιουργός τους απλά να είχε
την οξυδέρκεια να αποτυπώνει τους χαρακτήρες
που έβλεπε ολόγυρα.
Προσωπικά θα έκανα μάλιστα την παρατήρηση ότι
πάρα πολλές φορές βλέπουμε
και τους τρεις αυτούς χαρακτήρες
(Καραγκιόζη, Μπαρμπαγιώρη και Χατζηαβάτη)
στον ίδιο άνθρωπο.
Μπορούμε, δηλαδή να δούμε σε πολλές περιπτώσεις
τον ίδιο άνθρωπο να συμπεριφέρεται άλλοτε
ως Καραγκιόζης ή Χατζηαβάτης
και κάποτε ως Μπαρμπαγιώργος.
Σε τι ποσοστό, μάλλον έχει σημασία και ανάλογα
τι καταστάσεις αντιμετωπίζει
και ποιους έχει απέναντί του.
Φυσικά να μην ξεχάσω να αναφέρω ότι σε κάποιους
νεοέλληνες υπάρχουν και άλλοι χαρακτήρες
του θεάτρου σκιών ακόμη και αυτή του ηρωικού
Κατσαντώνη.
Ο Κατσαντώνης είναι η μεγαλύτερη σε μέγεθος
φιγούρα του Ελληνικού θεάτρου σκιών,
ίσως γιατί ο καλλιτέχνης ήθελε με αυτόν τον τρόπο
να τιμήσει τον ήρωα Κατσαντώνη.
Καρτσωνάκης Πάν
Υ.Γ: Φυσικά, είπαμε ενίοτε εμφανίζονται
και άλλες φιγούρες στον χαρακτήρα μας
όπως για παράδειγμα και του ηρωικού
εθνομάρτυρα Αθανασίου διάκου
ή του στρατηγού Κωλοκοτρώνη.
Έργο του Νικόλαου Καρτσωνάκη-Νάκη
Πόσο Τούρκος είναι τελικά ο Καραγκιόζης μας;
Πόσο Τούρκος είναι τελικά ο Καραγκιόζης μας, με το τούρκικο όνομά του;
Θα σας απαντήσω μ' ένα περιστατικό που συνέβη πριν πολλά χρόνια.
Ήταν στα 1959, στο Φεστιβάλ θεάτρου των Εθνών, στο Παρίσι,
όπου πήγα προσκεκλημένος από τους Γάλλους, παρά τις αντιρρήσεις
του Έλληνα εκεί τότε πρέσβη για το «τούρκικο θέαμα» που θα παρουσίαζα
σαν ελληνικό.
Μαζεμένοι ήμαστε όλοι σε μια πρες - κόνφερανς εκπρόσωποι από τα θέατρα
όλου του κόσμου, πλήθος δημοσιογράφοι, ακόλουθοι πρεσβειών και άλλοι πολλοί.
«Το Θέατρο Σκιών είναι τούρκικο και όχι δικό σας»,
μου επετέθη ξαφνικά μπροστά σ' όλους ο Τούρκος εκπρόσωπος.
«Δεν πρόκειται να σας πω στην αρχή πως είναι δικό μας»,
του απάντησα.
«Μα θα ρωτήσω πώς είναι δικό σας;
Πώς είναι δικό σας την στιγμή που το Κοράνι σας απαγορεύει τέτοια θεάματα.
Πώς είναι δικό σας όταν ζει στην Ιάβα 750 χρόνια, στην Ταϊλάνδη
και στις Ινδίες 600 και 1.250 στην Κίνα κι' εσείς το έχετε —λέτε— 200 χρόνια;
Πώς είναι δικό σας όταν στα Ελευσίνια Μυστήρια οι αρχαίοι Έλληνες
έπαιζαν πίσω από μπερντέ μ' αναμμένες δάδες για να φαίνονται οι σκιές τους;
Πώς είναι δικό σας όταν από την Κίνα σας έφερε το θέατρο Σκιών
ένας Έλληνας ταξιδευτής, ο Γιάννης ο Μαυρομμάτης
(Καραγκιόζης = Μαυρομμάτης) που έχετε κιόλας θάψει στην Προύσσα,
στα Μπάνια κοντά, κάτω από κάτι κυπαρίσσια;
1 σχόλιο :
Όντως αυτές οι φιγούρες αντικατοπτρίζουν τον Έλληνα ειδικότερα, αλλά και γενικότερα. Είναι λαϊκοί ήρωες και είναι λογικό αυτό. Έχουν μέσα τους τόσο τον κωμικό Καραγκιόζη να κάνει δίδυμο είτε με τον Χατζηαβάτη, είτε με τον Μπαρμπαγιώργο, αλλά και τον ηρωικό Καραγκιόζη, που κάνει δίδυμο με τον Κατσαντώνη, τον Διάκο ή τον Γέρο του Μοριά. Ο Μπαρμπαγιώργος επίσης έχει μέσα του το ηρωικό στοιχείο, πέρα από το κωμικό του Βλάχου, αντικατοπτρίζοντας τα παλικάρια του κάθε καπετάνιου. Και ο Χατζηαβάτης στα ηρωικά είναι ο δειλός, που κατασκοπεύει το σεράι. Και μέσα από τη δειλία του αντικατοπτρίζεται καλύτερα το θάρρος του Καραγκιόζη (βλ. το θεατρικό δίδυμο γενναία Αντιγόνη-φοβισμένη Ισμήνη). Και όλες αυτές οι ψηφίδες μπαίνανε σταδιακά με τη μακραίωνη, στόμα με στόμα και σκυτάλη με σκυτάλη, προφορική συμβολή του εκάστοτε καραγκιοζοπαίχτη.
Δημοσίευση σχολίου