ΘΕΛΩ ΝΑ ΠΕΘΆΝΟΥΜΕ ΜΑΖΙ
Πριν 24 αιώνες περίπου, μια γυναίκα που μάλλον την έλεγαν Φίλα,
αγαπούσε τον Διονυσοφώντα.
Δεν ξέρουμε αν ο έρωτάς της είχε γνωρίσει κάποτε ανταπόκριση,
αν ο Διονυσοφώντας ενθάρρυνε τις ελπίδες της ή αν της είχε δώσει
υποσχέσεις που δεν είχε πρόθεση να τηρήσει.
Αυτό που ξέρουμε είναι ότι κάποια στιγμή ανακοινώθηκε
ο προσεχής γάμος του Διονυσοφώντα με μια άλλη γυναίκα, τη Θέτιμα.
Δεν έχουμε ιδέα αν ο γάμος ήταν από έρωτα ή προξενιό,
αλλά ξέρουμε ότι το ερωτικό αυτό τρίγωνο
διαδραματίστηκε στην Πέλλα, αρχαία πρωτεύουσα του βασιλείου
της Μακεδονίας στο πρώτο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. (400-350 π.Χ.).
Βλέποντας τον άντρα που αγαπούσε να ετοιμάζεται
να παντρευτεί άλλη, η Φίλα θα πρέπει να προσέτρεξε στην Αφροδίτη.
Φαίνεται όμως πως οι προσευχές της δε βρήκαν ανταπόκριση,
γιατί οι προετοιμασίες για το γάμο συνεχίστηκαν.
Στην απελπισία της, η Φίλα σκέφτηκε πως, αφού η θεά του έρωτα
δεν εισάκουσε τις παρακλήσεις της, δεν είχε άλλη επιλογή
από το να καταφύγει στους δαίμονες.
Πρέπει να προσέγγισε κάποια ή κάποιον που είχε τη φήμη ότι
κάνει μάγια, για να της γράψει σ’ ένα φύλλο μολύβδου αυτό το ξορκι!
«Μ’ αυτή τη γραφή δένω το γάμο του Διονυσοφώντα με τη Θέτιμα
και με κάθε άλλη γυναίκα, είτε χήρα, είτε ανύπαντρη.
Και την εμπιστεύομαι στον Μάκρωνα και τους δαίμονες.
Και μόνο αν εγώ η ίδια ξεθάψω και διαβάσω αυτό,
τότε να παντρευτεί ο Διονυσοφών, κι όχι πριν.
Αλλ’ ακόμη και τότε να μην παντρευτεί καμία άλλη παρά μόνο εμένα.
Και μόνο εγώ να γεράσω μαζί του, καμία άλλη.
Σας ικετεύω αγαπητοί δαίμονες, γιατί είμαι μόνη κι έρημη, χωρίς φίλους.
Αλλά φυλάξτε το αυτό για να μη γίνουν αυτά και να χαθεί
κακήν κακώς η Θέτιμα. […] κι εγώ να γίνω τρισευτυχισμένη ..?
Η Φίλα, όπως και πολλοί δεισιδαίμονες σύγχρονοί της πίστευαν
πως ο μόνος τρόπος να λάβουν οι δαίμονες του κάτω κόσμου
το μήνυμα αυτό ήταν με προσωπική παράδοση.
Κι εφόσον το να κατέβει κάποιος από τους ζωντανούς
στον κάτω κόσμο ήταν αδύνατο, προφανώς έπρεπε
να το παραδώσει κάποιος νεκρός.
Έτσι η Φίλα κατάφερε να τυλίξει το ξόρκι της γύρω από το χέρι
κάποιου νεκρού (ίσως του Μάκρωνα, που αναφέρεται στο κείμενο),
πριν τον ενταφιασμό του.
Η Φίλα ασφαλώς περίμενε πως ο νεκρός θα μετέφερε το μήνυμα
στον Άδη μετά την κηδεία του.
Τέτοια ξόρκια (που λέγονταν κατάδεσμοι) βρίσκουμε αρκετά
συχνά σε αρχαία νεκροταφεία, πράγμα που μαρτυρεί
πως η πρακτική ήταν διαδεδομένη σ’ όλο το πλάτος του Ελληνικού κόσμου.
Το συγκεκριμένο είναι γραμμένο
σε απλή λαϊκή γλώσσα,
στο Δωρικό ιδίωμα που μιλιόταν
στην περιοχή της Μακεδονίας
την εποχή περίπου που ο Φίλιππος
ανέβηκε στο θρόνο.
Σήμερα, ο κατάδεσμος της Φίλας βρίσκεται στο μουσείο της Πέλλας.
Δυστυχώς, δε θα μάθουμε ποτέ την κατάληξη της ιστορίας.
Άραγε εισακούστηκε η παράκληση της Φίλας;
Παντρεύτηκε τελικά ο Διονυσόφων τη Θέτιμα,
ή γύρισε πάλι στη Φίλα κι έζησαν μαζί ως τα βαθιά γεράματα;
Αυτό που ξέρουμε σίγουρα είναι πως ο Μάκρων φύλαξε
το μήνυμά της αιώνες ολόκληρους, και απαιτήθηκαν οι επίμονες
προσπάθειες των αρχαιολόγων για να αποκαλύψει τελικά το μυστικό.
Δικό μας σχόλιο:
Το συγκεκριμένο είναι γραμμένο σε απλή λαϊκή γλώσσα,
στο Δωρικό ιδίωμα που μιλιόταν
στην περιοχή της Μακεδονίας
την εποχή περίπου που ο Φίλιππος ανέβηκε στο θρόνο.
Λοιπόν, ποια γλώσσα είπαμε ότι
μιλούσαν οι αρχαίοι Μακεδόνες;
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου