«Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται
μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων.
Παρ' όλ' αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια
χωρίς διακοπή και μ' ελάχιστες διαφορές.
Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί
και στην υλικοπνευματική οντότητα της χώρας μου.
Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου.
Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω
τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί
για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις
που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ
ή ένας Πίνδαρος π.χ. —χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα
που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση
της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας.
Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς
ένα μέσον επικοινωνίας,
πρόβλημα δεν θα υπήρχε.
Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος.
Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις.
Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος είκοσι πέντε αιώνων
δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας,
που να μη γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα.
Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει.
Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.»
Οδυσσέας Ελύτης
[Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική]
Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική·
το σπίτι φτωχικό στις αμμουδιές του Ομήρου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου στις αμμουδιές του Ομήρου.
Εκεί σπάροι και πέρκες
ανεμόδαρτα ρήματα
ρεύματα πράσινα μες στα γαλάζια
όσα είδα στα σπλάχνα μου ν’ ανάβουνε
σφουγγάρια, μέδουσες
με τα πρώτα λόγια των Σειρήνων
όστρακα ρόδινα με τα πρώτα μαύρα ρίγη.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα μαύρα ρίγη.
Εκεί ρόδια, κυδώνια
θεοί μελαχρινοί, θείοι κι εξάδελφοι
το λάδι αδειάζοντας μες στα πελώρια κιούπια·
και πνοές από τη ρεματιά ευωδιάζοντας
λυγαριά και σχίνο
σπάρτο και πιπερόριζα
με τα πρώτα πιπίσματα των σπίνων
ψαλμωδίες γλυκές με τα πρώτα πρώτα Δόξα Σοι.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα πρώτα Δόξα Σοι!
Εκεί δάφνες και βάγια
θυμιατό και λιβάνισμα
τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια.
Στο χώμα το στρωμένο με τ’ αμπελομάντιλα
κνίσες, τσουγκρίσματα
και Χριστός Ανέστη
με τα πρώτα σμπάρα των Ελλήνων.
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Ύμνου.
Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου!
Οδυσσέας Ελύτης. [1959] 2011.
ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ. 21η έκδ. Αθήνα: Ίκαρος.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου