Τον Ρομπέν των Δασών ίσως τον έχετε ακουστά. Έζησε τον Μεσαίωνα.
Ήταν ένας αξιαγάπητος κατεργάρης με πράσινο καλτσόν, ικανότατος τοξότης
(και απαράμιλλος γυναικοκατακτητής), που ζούσε σ’ ένα κρησφύγετο
στο Δάσος του Σέργουντ μαζί με τη συμμορία των πρόσχαρων παρανόμων.
Κύρια «εργασία» τους ήταν η ληστεία άπληστων πλουσίων με την απειλή
της βίας προτού τους απελευθερώσουν εντελώς άφραγκους.
Ήταν φημισμένος για τη γενναιοδωρία του απέναντι
στους καταπιεσμένους και τους φτωχούς.
Στο πρόσωπό του ενσαρκώνονται η ανθρώπινη επιθυμία και η ανάγκη
για την ύπαρξη ενός ήρωα που υπερασπίζεται το δίκαιο ενάντια στο άδικο,
το φως ενάντια στο σκοτάδι. Δεδομένου ότι έχει περάσει σχεδόν μια χιλιετία
από τότε που καταγράφηκε η πρώτη ιστορία για τον Ρομπέν των Δασών,
σε συνδυασμό με τη σκοτεινή καταγωγή του για την οποία δεν συμφωνούν
ούτε οι βάρδοι του 13ου αιώνα, είναι απίθανο κάποιος ιστορικός
να είναι σε θέση καθορίσει με ακρίβεια την ταυτότητα τη δική του
και των συντρόφων του.
Δύσκολα επίσης αποδεικνύεται αν υπάρχει έστω και κάποια ιστορική αλήθεια
στα κατορθώματά τους.
Σ’ αυτό το επίπεδο, ο θρύλος του Ρομπέν των Δασών
έχει πέσει θύμα της ίδιας του της δημοτικότητας, καθώς η συσκότιση
της αφήγησης στο πέρασμα των αιώνων τον οδηγεί να κινείται σταθερά
στη σφαίρα της φαντασίας.
Το αχρείο κάθαρμα...
Ο βασιλιάς Ιωάννης ήταν ιστορικό πρόσωπο που συγκέντρωνε φόρους
για τους πολέμους του Ριχάρδου στο εξωτερικό.
Μήπως όμως η ιστορία τον έχει κακομεταχειριστεί;
Ο Ιωάννης ο Ακτήμονας ήταν ένα υπαρκτό ιστορικό πρόσωπο,
βασιλιάς της Αγγλίας, την εποχή που ο Ρομπέν των Δασών υποτίθεται ότι
δρούσε στην περιοχή του Νότιγχαμ.
Οι χαρακτηρισμοί που θα του αποδίδονταν σήμερα θα ήταν φιλοπόλεμος,
ιδιοτελής τύραννος που κυβέρνησε σε μια ταραγμένη περίοδο
της βρετανικής ιστορίας.
Γενικότερα θεωρείται σκληρός βασιλιάς, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπήρξε
ικανός ηγέτης την εποχή του.
Ο ίδιος και και οι προκάτοχοί του, μέλη της ανδεγαυικής δυναστείας,
κυβέρνησαν απολαμβάνοντας μια σχετική ατιμωρησία σύμφωνα με τις αρχές
της ελέω θεού μοναρχίας. Συγκεκριμένα ο βασιλιάς ήταν υπεράνω
του νόμου και συνεπώς μπορούσε να κάνει ό,τι ήθελε.
Ο βασιλιάς Ιωάννης χαρακτηρίζεται άστατος, με έφεση να επιλέγει ως μέλη
της αυλής άτομα που δεν ανήκαν στις τάξεις των Άγγλων βαρόνων.
Ειδικότερα προωθούσε ευγενείς που προέρχονταν από τις γαλλικές επαρχίες
του βασιλείου του περιφρονώντας ουσιαστικά τους ισχυρούς
Άγγλους ευγενείς, τους οποίους παρακολουθούσε με καχυποψία
για να ανακαλύψει ενδείξεις προδοσίας.
Η στάση του αυτή οδήγησε κατά κάποιο τρόπο
στην υπογραφή της Μάγκνα Κάρτα,
ενός θεμελιακού καταστατικού χάρτη
που θα δρομολογούσε τη διαμόρφωση του θεσμού
στην εμφάνιση της συνταγματικής μοναρχίας
στην Αγγλία.
Οι βαρόνοι έχοντας απαυδήσει από την αυταρχική του διακυβέρνηση,
επέμειναν ότι, σύμφωνα με τη Μάγκνα Κάρτα, κανένας αυθαίρετος
βασιλικός νόμος δεν θα τιμωρούσε τους ελεύθερους ανθρώπους.
Πρακτικά η υπογραφή περιόρισε την εξουσία του Ιωάννη του Ακτήμονα
ο οποίος απλώς την υπέγραψε για να εξευμενίσει τους βαρόνους του.
Η πράξη του αυτή ωστόσο θεωρείται η σημαντικότερη της βασιλείας του.
Τα όσα προέβλεπε σε καμία περίπτωση δεν είχαν ισχύ
για τον Ρομπέν των Δασών, τους δουλοπάροικους και τους αγρότες
εκείνης της φεουδαρχικής εποχής, οι οποίοι συνολικά φοβόντουσαν
τον βασιλιά και μισούσαν νόμους όπως ο Δασικός των οποίων
η εφαρμογή ήταν αμείλικτη.
«Τον 13ο και τον 14ο αιώνα υπήρχαν πολλές αφηγήσεις παρανόμων
που υιοθέτησαν το όνομα του Ρομπέν των Δασών και του Μικρού Τζον».
«Τον 16ο αιώνα γίνεται μια μετάβαση από έναν βάναυσο και συχνά
φονικό παράνομο που αψηφά τη μοναρχία».
Φίλος των φτωχών;
Ήταν άραγε ο Ρομπέν των Δασών τόσο γενναιόδωρος
όσο τον περιγράφουν οι ιστορίες;
Αν ο Ρομπέν των Δασών και τα Πρόσχαρα Παλικάρια του έζησαν πράγματι
την εποχή του Ιωάννη του Ακτήμονα, είναι μάλλον απίθανο ότι θα έφταναν
στο επίπεδο της φιλανθρωπίας που τους αποδίδει ο σύγχρονος μύθος.
Η συγκεκριμένη εικόνα ενδεχομένως προέκυψε από μια πρώιμη
μεσαιωνική μπαλάντα με ήρωα κάποιον Ριχάρδο στο Λι,
έναν ιππότη που αντιμετώπιζε δυσκολίες.
Η γη του θα δινόταν ενέχυρο σε έναν ηγούμενο επειδή δεν ήταν σε θέση
να ξεπληρώσει ένα δάνειο προς το μοναστήρι.
Τότε ο Ρομπέν του έδωσε χρήματα για να αποπληρώσει την υποθήκη του.
Ο ιστορικός Τζον Πολ Ντέιβις προχωρά ακόμα περισσότερο,
υποστηρίζοντας ότι ο Ρομπέν των Δασών έκλεβε τους πλούσιους
και δάνειζε τους φτωχούς, ως ένα είδος μεσαιωνικού τοκογλύφου.
Στο βιβλίο του Ρομπέν των Δασών: Ο άγνωστος Ναΐτης, o Ντέιβις γράφει ότι
ο Ρομπέν δάνεισε στον Ριχάρδο ένα ποσό 400 λιρών μόνο και μόνο
για να το κλέψει ξανά από το μοναστήρι αφού πρώτα ο Ριχάρδος
είχε ξεπληρώσει τον ηγούμενο.
Ο βικτοριανός συγγραφέας Χάουαρντ Πάιλ και οι ταινίες του 20ού αιώνα
βοήθησαν αναμφίβολα στην αλλαγή του Ρομπέν: από ύπουλος ληστής
μεταμορφώνεται στον φιλάνθρωπο που ξέρουμε σήμερα.
Επομένως, είναι άραγε αλήθεια ότι κάποιος ονόματι Ρομπέν των Δασών
έκλεβε από τους πλούσιους και τα έδινε στους φτωχούς;
Πιθανόν, ναι.
Υποστήριζε πράγματι το συμφέρον τους;
Αυτό είναι τόσο ξεκάθαρο όσο ο ίδιος ο θρύλος.
Του Ben Biggs
To παρόν άρθρο δημοσιεύτηκε στο περιοδικό
All About History στις 16/11/2018
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου