1828: Η πανώλη στην Αχαΐα, η αστραπιαία αντίδραση
του Καποδίστρια και η σωτήρια παρέμβαση
του στρατηγού Higonet.
Γράφει ο Νίκος Τζανάκος
1828-2020: Μετά από 192 χρόνια εξακολουθεί να ισχύει πως η αναγνώριση
του προβλήματος, η ταχύτητα της αντίδρασης και η λήψη μέτρων, αποτελούν
τον καθοριστικό παράγοντα επιτυχούς αντιμετώπισης μιας επιδημίας-πανδημίας,
για την οποία δεν υπάρχει αρχικά φαρμακευτική αγωγή.
Παραθέτουμε τα σχετικά τεκμήρια, γραμμένα από τους ίδιους
τους πρωταγωνιστές της εποχής.
Η πανώλη χτύπησε για πολλοστή φορά την Πάτρα και την Αχαΐα,
το Δεκέμβρη του 1828. Είναι εντυπωσιακά άμεσος και καθοριστικός,
ο τρόπος με τον οποίο αντιμετώπισε το θέμα ο κυβερνήτης Καποδίστριας,
ο οποίος ας μην ξεχνάμε πως ήταν και γιατρός.
Έδωσε άμεσες εντολές και κατευθύνσεις στον πολιτικό και στρατιωτικό
διοικητή της Πάτρας, ενώ συγχρόνως ζήτησε τη συνδρομή του γαλλικού στρατού.
Θετική συγκυρία πως ο στρατηγός Ιγκονέ, εκτός από έμπειρος στρατιωτικός,
ήταν γιός φαρμακοποιού και γνώριζε πως θα κινηθεί.
Ο Γάλλος δεκανέας και συγγραφέας Μανζάρ, αυτόπτης μάρτυρας
των γεγονότων γράφει: «Ο στρατοπεδάρχης βαρόνος Ιγκονέ, επρόκειτο
να επιβιβαστεί στο καράβι «η πόλη της Μασσαλίας» για να επιστρέψει στη Γαλλία.
Η είδηση της αναχωρήσεως του γενναίου αυτού στρατηγού διαδόθηκε
στην πόλη και οι κάτοικοι έτρεξαν από παντού να τον κατευοδώσουν.
Σε όλο το διάστημα που έμεινε στας Πάτρας είχε αποσπάσει το σεβασμό,
την αγάπη και την ευγνωμοσύνη των Ελλήνων ώστε δεν μπορούσαν
να μείνουν αδιάφοροι τη στιγμή που επρόκειτο να τους εγκαταλείψει.
Δεν είχαν ξεχάσει με πόση αφοσίωση είχε αψηφήσει τη δριμύτητα του καιρού
και τόσους άλλους κινδύνους, όταν ξεκίνησε ο ίδιος επικεφαλής
των στρατιωτών του για να εμποδίσει την επέκταση
της πανούκλας στα Καλάβρυτα.
Θέλησαν λοιπόν, την ώρα που θάφευγε μακριά τους, να του εκδηλώσουν
όλο το θαυμασμό κι όλη τους την ευγνωμοσύνη.
Είχε φθάσει ήδη στην παραλία, ακολουθούμενος από πολυάριθμους
Γάλλους αξιωματικούς.
Οι αρχές των Πατρών έσπευσαν να τον κατευοδώσουν.
Κι η εκκλησία θέλησε να τιμήσει τον ανθρωπισμό του και την αφοσίωσή του.
Όλος ο κλήρος της πόλης τον είχε συνοδεύσει, προηγουμένου
του ιερού συμβόλου της θρησκείας του Χριστού.
Προτού ο γενναίος στρατηγός μπη στην βάρκα, που τον επερίμενε
για να τον μεταφέρει στο πλοίο, ενας παπάς απήγγειλε μια συγκινητική προσευχή
ευλογώντας το ταξίδι του.
Το πλήθος που συνωστιζόταν γύρω του εξέφρασε επανηλλειμένως
με δυνατά «ζήτω» την ευγνωμοσύνη του και τη λύπη του που του ενέπνεε
η αναχώρηση ενός στρατηγού Γάλλου.
Ο γενναίος στρατοπεδάρχης δεν μπόρεσε να κρύψει τη συγκίνηση του
μπροστά σε μια τέτοια σκηνή, κι ευχαρίστησε θερμά τον έπαρχο Πατρών.
Δύο μέρες αργότερα το καράβι η πόλη της Μασσαλίας πήρε διαταγή να πάρει,
μεταφέροντας, καθώς είπαμε, τον στρατηγό Ιγκονέ
και ένα τάγμα του 46ου συντάγματος της γραμμής. ……»
Η Πάτρα θυμάται(;) τον Ιγκονέ και την προσφορά του.
Τον έχει τιμήσει με έναν μικρό δρόμο και έκτοτε μάλλον τον ξέχασε!
Η Πάτρα θυμάται(;) τον Ιγκονέ και την προσφορά του.
Για την πανώλη των Καλαβρύτων, κάνουν λόγο το 1828
και οι ‘Times’ του Λονδίνου. Ο Ιγκονέ, σώζει την Αχαΐα.
Συνολικά 1.000 Γάλλοι στρατιώτες, πέθαναν από επιδημίες
Η πανώλη, εμφανίσθηκε πρώτα στις Σπέτσες και την Ύδρα, καθώς
και από ένα πλοίο με Άραβες, που έπιασε στη Μεθώνη.
Μετά την απελευθέρωση τα σκουπίδια που άφηναν για χρόνια οι Τούρκοι
εκτεθειμένα καθώς και οι σωροί των ερειπίων της κατεστραμμένης πόλης
έγιναν εστίες μόλυνσης με αποτέλεσμα να εξαπλωθούν επιδημίες στην Πάτρα,
κυρίως πανώλη.
Αμέσως μετά την παρουσία των γαλλικών στρατευμάτων στην Πελοπόννησο,
οι Έλληνες άρχισαν να επιστρέφουν στα χωριά τους.
Επέστρεψε και κάποιος Μελισσαρόπουλος στο χωριό Βραχνί των Καλαβρύτων,
ο οποίος μετέφερε τη φοβερή για την εποχή ασθένεια της πανώλης.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που τα Καλάβρυτα και το Βραχνί, υπέφεραν
από αυτή τη θανατηφόρα ασθένεια.
Σε αντίστοιχες περιπτώσεις κατά το παρελθόν,
είχαν εξαφανιστεί ολόκληρες πόλεις.
Η πανώλη, προκάλεσε πολλούς θανάτους και υπήρξε κίνδυνος να εξαπλωθεί,
σε όλη την Ελλάδα από την Αίγινα έως τα Ιωάννινα. επισημαίνεται
εκείνη την εποχή από το «Ταχυδρόμο της Ανατολής».
Η επιδημία της πανώλης είχε ονομαστεί και μαύρος θάνατος
γιατί το πρόσωπο έπαιρνε ένα βαθύ κόκκινο χρώμα σχεδόν μαύρο
Η επιδημία της πανώλης είχε ονομαστεί και μαύρος θάνατος
γιατί το πρόσωπο έπαιρνε ένα βαθύ κόκκινο χρώμα σχεδόν μαύρο
Ο Καποδίστριας, με αστραπιαίες για την εποχή κινήσεις, όπως φανερώνουν
και οι επιστολές του, οι οποίες διασώζονται, επικοινωνεί με ειδικούς
στην Ιταλία, στέλνει εντολές για τα μέτρα που πρέπει να παρθούν
και συνεννοείται με τον Μαιζών, αφού οι Γάλλοι, θα μπορούσαν να παρέμβουν
πιο αποφασιστικά.
Ο γιατρός Πάλλας, μαζί με την αστυνομία, καταφθάνουν στην περιοχή,
προκειμένου να εφαρμόσουν μέτρα καταστολής της νόσου,
καθώς και να ορίσουν κανόνες υγιεινής.
Στις 20/12/1828 φθάνουν στην Πάτρα, δύο Γαλλικά επιβατικά πλοία,
με γιατρούς, προσωπικό και νοσοκόμες.
Για τα παραπάνω, κάνουν λόγο το 1828 και οι Times του Λονδίνου.
Η εφημερίδα «Ταχυδρόμος της Ανατολής» κάνει αναλυτικές αναφορές,
για τον αριθμό των κατοίκων των Καλαβρύτων, πόσοι από αυτούς είναι
προσβεβλημένοι από πανώλη, πόσοι έχουν πεθάνει καθώς
και για το χωριό Βραχνί, το οποίο έχει τα περισσότερα θύματα.
Ορίζονται υγειονομικές διατάξεις, για να καταπολεμηθεί η πανώλη
και οι άλλες επιδημίες.
Ο γιατρός Πυλαρινός ζητεί από τους Γάλλους να λάβουν μέτρα,
για να αποφευχθεί η εξάπλωση της πανώλης, στη γύρω περιοχή των Καλαβρύτων,
αλλά και σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, της οποίας πολλά χωρία έχουν ερημωθεί.
Πράγματι ο Μαιζών, έχοντας και το φόβο, πως η πανώλη μπορεί
να του αποδεκατίσει το στράτευμα, δίνει εντολή στο στρατηγό Ιγκονέ,
να μεταβεί με στρατό και ειδικούς στα Καλάβρυτα
και να πάρει τα κατάλληλα μέτρα.
Πράγματι ο Ιγκονέ, μεταβαίνει στην περιοχή των Καλαβρύτων, με οκτώ λόχους
στρατιωτών και με τρόφιμα.
Με τη βοήθεια των συμπατριωτών του γιατρών Μπομπιλιέ και Φρομανζέ
κατόρθωσε να αντιμετωπίσει με αποτελεσματικό τρόπο.
Όπως αναφέρεται σχετικά, ο Ιγκονέ είχε ζητήσει από τις τοπικές αρχές
να καίνε κάθε σπίτι, μέσα στο οποίο είχε πεθάνει κάποιος από πανούκλα,
και να εκτοπίζουν από τα χωριά όλες τις οικογένειες, που κάποια μέλη τους
είχαν προσβληθεί από την φοβερή αρρώστια.
Αποκλείει την περιοχή, τη θέτει σε καραντίνα και αφήνει μία δίοδο,
δίπλα σε έναν ποταμό, την οποία χρησιμοποιεί σαν πρόχειρο λοιμοκαθαρτήριο,
για όποιον εισερχόταν ή εξερχόταν της περιοχής.
Οι ενέργειές του φέρουν αποτέλεσμα και σταματά η μετάδοση της πανώλης.
Συγχρόνως, το ψύχος που επικρατεί στην περιοχή, περιορίζει σημαντικά
τη θανατηφόρα πανώλη.
Όταν ο Ιγκονέ ολοκληρώνει την αποστολή του και επιστρέφει στην Πάτρα,
γίνεται δεκτός με ενθουσιασμό, αφού εκτός των Ελλήνων, έχει σώσει
και τους Γάλλους στρατιώτες, από αυτή τη φοβερά μεταδοτική
και θανατηφόρα αρρώστια.
Στις 29 Ιανουαρίου 1829, ο πρόεδρος του συμβουλίου υγείας, συγκαλεί
αιφνιδίως το συμβούλιο υγείας, γιατί εμφανίστηκε μια νέα επιδημία
στο χωριό Βισοκά, με παρόμοια συμπτώματα με την πανώλη των Καλαβρύτων.
Το συμβούλιο αποφασίζει, να στείλει ειδικούς για τις επιδημίες,
προκειμένου να εμποδιστεί η εξάπλωση της νόσου.
«Ταχυδρόμος της Ανατολής»: Πρώτο φύλλο με ρεπορτάζ για επιδημία πανώλης
Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 1828 κυκλοφορεί στην Πάτρα η πρώτη εφημερίδα
«Το Σάββατο 6 Δεκεμβρίου 1828 βρήκε για πρώτη φορά στας Πάτρας
μια εφημερίδα γαλλική, τυπωμένη σ΄αυτή την πόλη,
με τίτλο «Ταχυδρόμος της Ανατολής».
Δυστυχώς τα πρώτα φύλλα έφεραν το φόβο και την απελπισία
σε πολλές οικογένειες στη Γαλλία.
Δεν μπορέσαμε ν’ αποκρύψουμε τις ασθένειες που είχαν θανατώσει
ένα μεγάλο αριθμό στρατιωτών μας.
Αναγκαστήκαμε επίσης να μιλήσουμε και για μια επιδημία
που οι καταστροφές της μπορούσαν να γίνουν ολέθριες και που η εξάλειψή της
οφείλεται στο ζήλο, τη δραστηριότητα, την αφοσίωση των στρατευμάτων μας,
που κέρδισαν σ΄αυτή την περίσταση
έναν καινούργιο τίτλο ευγνωμοσύνη των Ελλήνων.
Τα γεγονότα αυτά ήσαν αρκετά σημαντικά, ώστε να μου επιτραπή
να εκταθώ σε μερικές λεπτομέρειες που θα τις δανειστώ από τον ίδιο
τον «Ταχυδρόμο Ανατολής».
Νομίσαμε ότι δεν έπρεπε να τις παραλείψουμε από εδώ γιατί κάθε γραμμή
είναι και μαρτυρία για το ζήλο και τη δραστηριότητα των Γάλλων,
για την εκτίμηση και την ευγνωμοσύνη των Ελλήνων.
Μια αποστολή από δύο Γάλλους χειρούργους και δύο Έλληνες
έφυγε στις 5 Δεκεμβρίου για τα Καλάβρυτα, για να συγκεντρώση παρατηρήσεις
για την ασθένεια που, οχτώ μήνες πριν, εμάστισε τα περίχωρα αυτής της πόλης,
και ιδιαιτέρως το χωριό Γκούρα.
Τα Καλάβρυτα είναι χτισμένα σε μικρή απόσταση από τη δεξιά όχθη
του Κερυνίτη, δεκατρείς λεύγες ανατολικά των Πατρών.
Ο αέρας της κοιλάδας, παρά το ύψος της είναι γεμάτος πυρετούς
και πολύ ανθυγιεινός, εξ αιτίας των βάλτων που σχηματίζονται
από τις πλημμύρες του ποταμού.
Η θερμοκρασία είναι εξαιρετικά ψυχρή,
και το χιόνι σκεπάζει τη γη ολόκληρους μήνες»
Δικό μας σχόλιο:
Αφιερωμένο εξαιρετικά σε όσους μιλούν
για παγκόσμια συνωμοσία
με την ευκαιρία της πανδημίας.
Α και κάτι ακόμη από την ιστορία.
Με τον όρο µαύρη πανώλη ή µαύρος θάνατος
αναφέρεται η πανδημία των ετών 1348 - 1353,
η οποία ήταν από τις πλέον καταστροφικές
στην παγκόσμια ιστορία.
Ο συνολικός ανθρώπινος απολογισμός της,
υπολογίζεται σε 100 έως 200 εκατομμύρια νεκρούς
στην Ευρώπη και στην Ασία.
Μάλιστα εκτιμάται ότι μείωσε τότε
τον παγκόσμιο πληθυσμό από 450 εκατομμύρια
σε 350 - 375 εκατομμύρια.
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου