Ερμής ο Κυλλήνιος, προστάτης των εμπόρων αλλά και ψυχοπομπός και όχι μόνο.

Ο Ερμής, γνωστός και με το επικό Ερμείας, 

είναι ένας απ' τους παλαιότερους θεούς 

με γνήσια ελληνική λαϊκή καταγωγή.

 Κατά τη μυθολογία, γεννήθηκε σε μια σπηλιά 

στο όρος Κυλλήνη της Κορινθίας, 

 (ονομάζεται και Ζήρεια, ονομασία σλαβικής ρίζας* 

*βλ. κροατικά : žir - σερβικά: Жир) 

που σημαίνει «βαλανίδι»)

από τον Δία και την πανέμορφη νύμφη Μαία, 

την κόρη του Άτλαντα.

Πολλές είναι οι αρχαίες πηγές που παρουσιάζουν

 τον Ερμή συνδεδεμένο με καθαρά χθόνιες θεότητες,

 όπως είναι η Δήμητρα, ο Πλούτων, ο Τροφώνιος κ.ά.

Στον Όμηρο μνημονεύεται με το αρχαιότερο όνομά του

 Ερμής ο Κυλλήνιος, αλλά και με τους επιθετικούς προσδιορισμούς «εύσκοπος αργεϊφόντης», 

«διάκτορος», δηλαδή ψυχοπομπός. 

Στον Όμηρο χρησιμοποιούνται συχνότερα

 τα επίθετα «χρυσόραβδος» και «αγγελιοφόρος», 

ενώ στον Ησίοδο αποκαλείται 

«ξακουστός κήρυκας των θεών» 

και «προστάτης των βοσκών και των αιγοπροβάτων».

Η μυθολογία αναφέρει ότι αμέσως

μετά τη γέννησή του επινόησε και κατασκεύασε

την πρώτη λύρα και έδειξε, 

από τη βρεφική του ακόμη ηλικία, 

την επιδεξιότητά του να μπορεί να κλέβει 

ακόμη και τα βόδια του Απόλλωνα.

Ο Ερμής, όπως και ο Προμηθέας, επειδή ανακάλυψε

 τη φωτιά και τα πυρεία, και συγχρόνως τη θυσία, 

προφανώς μια θυσία για το δωδεκάθεο, θεωρείται 

κατά βάση «ένας ανταγωνιστής 

του δόλιου πυρφόρου Προμηθέα».

Ο Ερμής γρήγορα εξελίχθηκε 

σε τόσο πολυσχιδή θεότητα, ώστε κάλυπτε

 σχεδόν κάθε εκδήλωση της ζωής. 

Μολονότι στην επική ποίηση φαίνεται 

να έχει βοηθητική θέση έναντι των άλλων ολύμπιων θεών, 

πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε τόσο πολυσχιδή θεότητα, 

ώστε κάλυπτε σχεδόν κάθε εκδήλωση της ζωής.

 Είναι ο πλέον πολυάσχολος θεός, καθώς έχει 

πολλά καθήκοντα στον Επάνω Κόσμο: κατ' αρχάς 

είναι ο αγγελιοφόρος του Δία, είναι επίσης θεός 

των διασταυρώσεων των δρόμων 

και των ορίων-συνόρων 

(Ερμής Τρικέφαλος ή Τετρακέφαλος), 

προστάτης των θυρών των σπιτιών

 και των πυλών των ναών 

(Πύλαιος και Προπύλαιος Ερμής), 

θεός των γραμμάτων και της ρητορικής

 (λόγιος Ερμής), 

προστάτης των αθλητών και των αγώνων

 (αγώνιος Ερμής), 

προστάτης των εμπόρων 

(αγοραίος και κερδώος Ερμής). 

Μάλιστα προστάτευε όχι μόνο 

το θεωρούμενο σήμερα ως νόμιμο, 

αλλά και το τυχαίο εύρημα, το λεγόμενο έρμαιον,

 που σημαίνει «δώρο του Ερμή», 

δηλαδή το θεόσταλτο δώρο

 (εξ ου και Ερμής Τύχων)

 ή το απροσδόκητο πολύτιμο εύρημα

 ή ακόμη και το προϊόν κλοπής ή αρπαγής

 (εξ ου και άναξ φηλητών ή δόλιος ή ληιστήρ Ερμής)

Πηγή