Δημοσθένης: Ήταν τραυλός, αλλά ήταν από τους κορυφαίους ρήτορες!

Ήταν από τους κορυφαίους Έλληνες ρήτορες. 

Ηταν τραυλός, ασθενικός στο σώμα, είχε άσχημες κινήσεις τους ώμους

 και γενικά σε όλη την εμφάνιση αλλά κατόρθωσε να υπερνικήσει

 όλα τα ελαττώματά του.

 Γεννήθηκε στην Παιανία, σημερινό Λιόπεσι. 

Σε ηλικία επτά ετών έχασε τον πατέρα του ο οποίος ήταν αρκετά

 εύπορος  και άφησε περιουσία περί τα 15 τάλαντα. 

Την περιουσία αυτή σφετερίσθηκαν οι κηδεμόνες, 

οι οποίοι παραμέλησαν τη μόρφωση του Δημοσθένη. 

Επιθυμούσε να ρητορεύει στην εκκλησία του Δήμου.

Για να το καταφέρει έπρεπε να νικήσει τον τραυλισμό του. 

Έκανε καθημερινή εξάσκηση με χαλίκια στο στόμα, 

ώστε να βελτιώσει το πρόβλημά του.

α. «Εις στα προτομάς του Δημοσθένους το κάτω χείλος

 είναι κολλημένον εις τα ούλα, όπως εις τους τραυλούς»

Σύμφωνα με τους ιστορικούς ο Δημοσθένης υπήρξε κατά την νεανική του ηλικία

αρκετά φιλάσθενος αδύναμος και μαλθακός, «ἦν γὰρ ἐξ ἀρχῆς κάτισχνος

 καὶ νοσώδης» (Πλούταρχος, 1993, σ. 31) με σωματικά ελαττώματα 

που τον εμπόδισαν να συμμετέχει σε ανδροπρεπείς ασκήσεις 

με τους συνομήλικους του, γι’ αυτό το λόγο άρχισε 

«να καλλιεργῇ τὸ πνεῦμὰ του  ἐις βάρος τοῦ σώματος» (Weil, 1975, σ. 8). 

Ο Πλούταρχος, τονίζει πως η παραπάνω εικόνα ενδεχομένως, έγινε η αφορμή 

για να αποδοθούν στο ρήτορα παρατσούκλια, όπως Άγρας και Βάταλος, 

εξαιτίας των προβλημάτων λόγου που αντιμετώπιζε (Πλούταρχος, 1993, σ. 31).

Ο χαρακτηρισμός Βάταλος ταυτίζεται με το όνομα Βάττος (γιο του Πολύμνηστου

από την Θύρα), που έχει ιστορική-εννοιολογική σχέση με τον χαρακτηρισμό 

που δόθηκε στον τραυλισμό ως Βατταρισμός (Βάτταρος: τραυλός) (Δράκος, 2003). 

Ο ίδιος ο Δημοσθένης επισημαίνει στο έργο του «Υπέρ Κτησιφώντος περί του

Στεφάνου» τον χαρακτηρισμό που του είχε αποδώσει ο πολιτικός του αντίπαλος,

Αισχύνης στο έργο «Κατά Τιμάρχου», αναφερόμενος στο φυσικό του ελάττωμα:

«καίτοι τίνα βούλει σέ, Αἰσχίνη, καὶ τίν᾽ ἐμαυτὸν ἐκείνην τὴν ἡμέραν εἶναι θῶ βούλει

ἐμαυτὸν μέν, ὃν ἂν σὺ λοιδορούμενος καὶ διασύρων καλέσαις, Βάτταλον,

 σὲ δὲ μηδ᾽ISSN 1790-8574 

Πρακτικά του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης

(ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ.), 7o Πανελλήνιο Συνέδριο 10,11,12 Οκτωβρίου 2014

ἥρω τὸν τυχόντα,…» (Ποιον χαρακτηρισμό θέλεις να δώσω σε σένα, Αισχύνη, 

και ποιόν σε μένα σχετικά με κείνη την ημέρα;

 Θέλεις να χαρακτηρίσω τον εαυτό μου Βάτταλο, όπως θα με ονόμαζες 

χλευάζοντας και διασύροντάς με, κι εσένα ήρωα, όχι τυχαίο, …)

 (Δημοσθένης, 1994, σ. 189).

Προφανώς, λοιπόν, ο ρήτορας αντιμετώπιζε προβλήματα λόγου και ομιλίας

αποτελώντας χαρακτηριστικό παράδειγμα ανθρώπου με τραυλισμό 

που αδυνατούσε να προφέρει το «ρ» (Δράκος, 2003). 

Πιο συγκεκριμένα παρουσίαζε αδυναμία στη φωνή του, ασάφεια στην έκφραση,

 ενώ οι ανάσες του ήταν σύντομες με αποτέλεσμα να διασπάται η ροή του λόγου

 και έτσι, να διαστρεβλώνεται το νόημα των λεγομένων

του (Πλούταρχος, 1993, σ. 35). 

ΠΗΓΗ